Karınca gibi ezileceğiz! Uzay yaratıklarıyla ilk filmini 17 yaşındayken yapan usta yönetmen Steven Spielberg ve "Dünyalar Savaşı" serüveni...
23.06.2005 (Frank Rose-Wired Dergisi)
Mekan taramasından son kurguya tüm prodüksüyon çalışmaları 10 ayda tamamlanan 130 milyon dolarlık bütçeli "War of the Worlds" (Dünyalar Savaşı) tam anlamıyla dev bir yapım. Hedefi de şimdiden belli: Geçtiğimiz yıl 4 Temmuz haftasında "Spider Man 2" (Örümcek Adam 2)nin ulaştığı altı günde 180 milyon dolarlık rekor hasılatı geçmek.
"Dünyalar Savaşı" edebiyat dünyasında "bilim-kurguyu icat eden" yazar olarak bilinen H.G. Wells'in 1898 tarihli kitabından yapılan üçüncü uyarlama olsa da içerisinde günümüz dünyasının derin kaygısını taşıyor: Günün birinde birinde teknolojik açıdan çok gelişmiş varlıklar tarafından yok edilebiliriz ve aynen bizlerin yerdeki karınca yuvalarını önemsemediğimiz gibi onlar da bizi hiç umursamadan böcek gibi ezebilirler.
Steven Spielbergin yönettiği War of the Worlds, H.G. Wellsin kitabından yapılan üçüncü uyarlama Ünlü bilimkurgu yazarı 1898 yılında kaleme aldığı kitabında Marsta yaşam olsaydı ve oradaki yaşam dünyamızdakinden çok daha gelişmiş düzeyde olsaydı ne olurdu? ve Marstaki canlılar günün birinde gezegenimizi ele geçirmeye karar verseydiler ne olurdu? gibi popüler bilimkurgunun bugüne dek sorulmuş en iyi soruları gündeme getirmişti.
Kitaptan yapılan önceki iki uyarlamayı hatırlayalım:
Orson Wellesin 1938 yılında yaptığı radyo oyununda ilgi çekmek için çok değişik bir taktik uygulandı. Radyo kanalının normal program akışı içerisine sahte haber bültenleri yerleştirilerek uzaylı saldırısının başladığı bildirildi. Bunun üzerine ABDde ülke çapında bir panik meydana geldi ve gerçek dışı haber bültenlerini gerçek sanan milyonlarca insan sokaklara döküldü.
Yapımcılığını bilimkurgu maestrosu kabul edilen George Pal'in üstlendiği 1953 yapımı filmde ise, dünyamıza saldıran Marslılar o kadar güçlüydü ki, onları atom bombası bile durduramadı.
Mars'ta kimse yok ki...
"Close Encounters" ve "E.T." gibi dünya dışı yaratıkları konu alan filmlerin yönetmeni Steven Spielberg, kendi anlattığı öykünün diğerlerinden hangi açıdan farklı olduğunu şöyle açıklıyor: "1996da çekilen Independence Day bol özel efektli bir filmdi. İzleyici özel efektler içinde sıkışıp kaldı. Uzaylıların yaptığı yıkımı özel efektlerle gösteren sahneler vardı. Elbette hepsi görkemliydi ama ben bunun yerine gerçek hayatta bildiğimiz insanlar üzerine bir öykü olsun istedim. Özellikle bilimkurgu filmlerinde izleyiciye ulaşmanın farklı yollarını arıyorum. Bu yüzden bu filmi generallerle, başkanlarla ve savunma bakanlarıyla doldurmadım. Gerçek insanları anlatan bir film olsun istedim. Başroldeki Ray Ferrier karakterine bakınız. New Jerseyin Newark kesiminde vinç operatörlüğü yapan bir liman işçisidir. Hayatını gemilere kargo konteynerlarını indirip boşaltarak kazanır. Ailesini korumak için bir babanın ne kadar ileri gidebileceğini irdelemek istedim."
Spielbergin uzaylı işgaline yönelik tutkusu aslında Arizonanın Scottsdale kasabasında geçen gençlik yıllarına kadar dayanıyor. Televizyonlarda yayınlanan Earth vs. the Flying Saucers, The Day the Earth Stood Still gibi geceyarısı dizilerinden ve The War of the Worldsün 1953 versiyonundan fazlasıyla etkilenen Spielberg, uzaylı yaratıklarla ilgili ilk filmini henüz 17 yaşındayken yaptı. Fireflight adını verdiği filminin başrolünde liseden arkadaşları oynamıştı. Oyuncak jeep'ler ve tanklar kullandığı filmde, uzaylı saldırısının yansıtılmasında stop-motion görüntüleme tekniği vardı. Aynı öyküye bir gün yeniden dönmenin hayaliyle yaşadı ve şimdi bunu başardı.
*** *** ***
"Jurassic Park" ve "The Lost World" (Kayıp Dünya)gibi filmlerde Spielberg'le çalışan senaryo yazarı David Koepp "Dünyalar Savaşı"nın da senaryosuna imza attı. Spielberg ve Koepp'in aldıkları bazı temel kararlar filmi farklılılaştırıyor. Buna göre öncelikle filmin konusu 1890'larda geçmiyor. Diğer bir nokta ise uzaydan gelen yaratıkların Marslı olarak tanımlanmaması. Çünkü Mars'a gitmiştik ve orada hiç kimse olmadığını biliyorduk.
En büyük sürpriz savaş makineleri
Film gösterime girmeden önce hiç kimsenin göremeyeceği çok önemli bir unsur var. Wellsin kitabında uzaylıların kullandığı ve tripod olarak adlandırılan savaş makinelerini Spielbergin nasıl yorumladığını hiç kimse görmeyecek. Çünkü tripodlar bu prodüksiyonun en büyük sırrı olarak tüm gözlerden gizleniyor ve en küçük bir bilgi dahi verilmiyor.
Tripodlar, pre-viz tekniği adı verilen yöntemle hazırlanıyor. Bilgisayar animasyonu şeklinde hazırlanan görüntülerde filmin her sahnesinin ayrı ayrı taslakları var. Daha sonradan oyuncu performansları ve diğer efektlerle birleştiriliyor. Dolayısıyla filmde rol alan oyuncular, karşılarında ne olduğunu görmeden rol yapmak durumunda kalıyorlar.
WW4: Uzaylı İşgalinin Gelişimi
H.G. Wells'in yazdığı "War of the Worlds" adlı kitap, bugüne kadar "The Angry Red Planet" (Öfkeli Kırmızı Gezegen)ten "Independence Day" (Kurtuluş Günü)e; Tim Burton'un yönettiği "Mars Attacks!" (Çılgın Marslılar)ten rock müzikalini seslendiren Richard Burtona kadar çok çeşitli yapıtlar için esin kaynağı oldu.
Orijinal kitap temel alınarak yapılan en önemli yeniden yapımlar:
1898:
Yaratıcı: H. G. Wells (kitap)
Uzaylılarla İlk Karşılaşma: Woking, İngiltere
Etkisiz Kalan İlk Savunma: Atlı topçu birlikleri
Etkisiz Kalan İkinci Savunma: Thunder Child adlı savaş gemisi
İmha Edilen Büyük Kent: Londra
Sonuç: Milyonlarca kitap satışı
1938:
Yaratıcı : Orson Welles (radyo oyunu)
Uzaylılarla İlk Karşılaşma: Grovers Mill, New Jersey
Etkisiz Kalan İlk Savunma: 22. Sahra Topçu Birliği
Etkisiz Kalan İkinci Savunma: 8 Uçaktan oluşan Ordu Bombardıman Filosu
İmha Edilen Büyük Kent: New York
Sonuç: Kitlesel Panik ve Histeri
1953:
Yaratıcı: George Pal (film)
Uzaylılarla İlk Karşılaşma: Linda Rosa, Kaliforniya
Etkisiz Kalan İlk Savunma: Bombardıman ve Kara Kuvvetleri
Etkisiz Kalan İkinci Savunma: Hava Kuvvetlerine Bağlı YB-49 uçaklarıyla atılan atom bombası
İmha Edilen Büyük Kent: Los Angeles
Sonuç: Özel efekt kategorisinde Oscar ödülü
2005:
Yaratıcı: Steven Spielberg (film)
Uzaylılarla İlk Karşılaşma: Newark, New Jersey
Etkisiz Kalan İlk Savunma: Amerikan askeri teçhizatının tamamı
Etkisiz Kalan İkinci Savunma: Ara sıra ortaya çıkan gerilla hareketleri
İmha Edilen Büyük Kent: Newark
Sonuç: 4 Temmuz hafta sonu için rakibi yok.