Türkiye’deki iç hukuk yollarından sonuç alamayan Hasan Zengin’in başvurusu üzerine AİHM, Alevilere, Sünni İslam bilgileri içeren zorunlu din dersini din ve vicdan özgürlüğüne aykırı buldu. Sonbaharda açıklanacak kararda, "Farklı inançların kendi dinlerini öğrenme hakkı ortadan kalkıyor" denildi.AVRUPA İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Alevi çocukların zorunlu din derslerine tabii olmasını, "insan haklarının ihlali" olarak değerlendirdi. 2001 yılında 7. sınıfa giden kızı E.Z.’nin Alevi bilgilerin yer almadığı din derslerine girme zorunluluğunun kaldırılması için önce İstanbul Valiliği’ne, ardından İstanbul İdare Mahkemesi’ne ve son olarak Danıştay’a başvuran, tümünden de olumsuz yanıt alan Hasan Zengin’in Türkiye’de iç hukuk yollarını tükettikten sonra AİHM’ye yaptığı başvuruda son aşamaya gelindi. AİHM, din kültürü ve ahlak derslerinin zorunlu olmasını, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin, din ve vicdan hürriyetini güvence altına alan 9. maddesine aykırı olduğunu belirledi. AİHM’nin aldığı kararın en geç sonbaharda açıklanması bekleniyor.
O MADDE
Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 9. maddesi şöyle:
"Herkes düşünce, vicdan ve din özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, din veya inanç değiştirme özgürlüğü ile tek başına veya topluca, açıkça veya özel tarzda ibadet, öğretim, uygulama ve ayin yapmak suretiyle dinini veya inancını açıklama özgürlüğünü de içerir. Din veya inancını açıklama özgürlüğü, ancak kamu güvenliğinin, kamu düzeninin, genel sağlığın veya ahlakın, ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması için demokratik bir toplumda zorunlu tedbirlerle ve yasayla sınırlanabilir".
CEVAPLAYIN
AİHM, Hasan Zengin’in başvurusu üzerine Türk Hükümeti’ne "cevaplandır
ılması" için bir dizi soru yöneltmişti. Sorularda Alevi kültürü ve ibadet şekillerinin, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi derslerinde öğretilip öğretilmediği, E.Z’nin zorunlu din kültürü derslerinden muaf tutulması talebinin, sözleşmeye aykırı olup olmadığı sorgulanmıştı.
DEĞİŞMELİ
Türkiye’den gelen cevapta ise Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu’nun din derslerini zorunlu kıldığı belirtilmiş ve "Aleviliğin müfredatta olmaması gerekçesiyle kimsenin din dersinden muaf tutulamayacağı" belirtilmişti. Dışişleri Bakanlığı AİHM’ye gönderdiği yazıda, "Türkiye’de Anayasa değişmedikçe, kimsenin zorunlu din dersinden muaf tutulamayacağı" bildirilmişti.
AİHM, ilk ve orta Öğretimde okutulan din ve ahlak derslerinin, sadece Sünni görüşleri içerdiğini belirtti ve davacı Hasan Zengin’in kızı E.Z’nin Alevi olmasına rağmen Sünni İslam eğitimi almak zorunda bırakıldığını vurguladı. AİHM kararında, "Okullarda öğretilen din dersleri Sünni İslam bilgileri içermektedir. Din dersleri bu haliyle, diğer inanca sahip yurttaşların kendi dinlerini öğrenme hakkını ortadan kaldırmaktadır" denildi.
Ya kalkacak ya seçmeli olacak
AİHM’nin, Alevi çocukların Sünni İslam bilgilerini içeren "zorunlu din derslerine katılmalarını" insan haklarına aykırı bulmasıyla birlikte zorunlu din dersinin tümüyle kaldırılabileceği, gibi seçmeli hale getirilmesi de gündeme gelecek. Yargı çevrelerine göre, AİHM kararları iç hukukun üstünde ve bağlayıcı olduğu için bu kararın muhatabı durumundaki Adalet Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu kararı yerine getirmeleri gerekecek. Önümüzdeki öğretim yılından itibaren alevi çocuklarına zorunlu olarak din dersine girme uygulamasının kaldırılması gerekecek.
Hürriyet