Kanaat

[commando]

KANÂAT

Kanâat, taksime razı olup, kısmetinden fazlasına göz dikmemek. Helâl ile iktifâ edip, haramı istememek. Az da olsa kısmetine râzı olmaktır.

Kanâat mutlakâ az ile iktifâ edip, tembellik içinde yaşamak da değildir. Kanâat, hırslı hareketten kaçınmak, başkalarının nimetlerine göz dikmeyip, hakkına razı olmak ve gönül huzûru ile yaşamaktır. Bir çok hırsızlıklar ve cinâyetler kanâatsizliğin netîcesidir.

Allahü Teâlâ, insanlara dünya ve âhirette hayır getirecek şeyleri emretmiştir. Bir mü’min için en kâmil vasıflardan biri de, kanâattir. İnsan, hırsı atıp kanâati alırsa, şerefli bir zafer kazanmış olur. Zîrâ nefs orduları hırs denilen silahla, kalbi mağlup ve perîşan eder. İnsan da ona kanâat silahıyla karşı koymalıdır.

Hz. Allah (c.c.) buyurdu ki meâlen: “Kaybettiğiniz şeylere üzülmeyesiniz, size verdikleri (nimetler) ile de şımarmayasınız. Muhakkak Allah (c.c.) çok övünen, çok gururlanan hiç kimseyi sevmez.” (Sûre-i Hadid 23)

Peygamberimiz Efendimiz (s.a.v.) ise şöyle buyurur: “İslâm yoluna hidâyet edilen ve ihtiyâcına yetecek kadar rızık verilip de ona kanâat gösterene müjdeler olsun.” (İbn-i Mâce 2/1386)

Cenâb-ı Hakk’ın taksim etmiş olduğu rızka râzı olup, kısmetinden fazlasına göz dikmemek lâzımdır.

Ancak îmân, hidâyet, ilim, mâneviyât ve insanların irşadı gibi husûslarda harîs olmak, güzel bir haslettir. Nitekim peygamberimiz ve onun vârisleri bu husûslarda son derece harîstirler. Mevlâmız, Peygamber Efendimizin bu vasfını şöyle beyan buyuruyor meâlen:

“Ey Habîbim! Nerdeyse sen, bu söze (Kur’ân’a) inanmayanların ardından üzülerek kendini helâk edeceksin.” (Sûre-i Kehf, 6)

[commando]

Kanaat tükenmez bir hazinedir

İnsanlarda yaratılıştan gelen bir mal biriktirme hevesi vardır. Bu, insanlara Allah Teâlâ tarafından verilmiş tabii bir arzudur. Çünkü insanoğlunun bu dünyada geçimini temin etmek, kimseye muhtaç olmadan yaşamak gibi zorunlulukları vardır. Allah (cc) çalışanı sever. Mehmet Âkif merhûmun ifade ettiği gibi:

Bekâyı hak tanıyan sa’yi bir vazife bilir
Çalış, çalış ki bekâ, sa’y olunca hakkedilir

Yani insan, ebediyeti istiyorsa çalışmalıdır. Dikkatle bakılırsa dünyadaki her şey çalışmaktadır. Tembellik dinimizde asla hoş görülmemiştir. Öyle ki Peygamberimiz (sas) boş durduğunu gördüğü bir kişiye selâm vermemiştir. Her müslüman, kimseye muhtaç olmayacak şekilde geçimini sağlayacağı bir işle meşgul olmalıdır. Fakat bu meşgul oluş, sadece para kazanmak, mal artırmak amacına yönelik olmamalıdır. Para kazanma hırsının sonu yoktur. Çünkü insan zenginleştikçe, önceden ona ‘lüks’ olarak görünen şeyler, zorunlu ihtiyaç gibi gelebilir. İşte tam bu noktada kanaat devreye girmelidir. Malını artıran bir insan, sürekli olarak Allah’a şükretmeli, fakirleri koruyup gözetmelidir. Hırs ve tama’ içine düşerse, Allah Teâlâ’nın Kur’ân-ı Kerîm’de bildirdiği ve ibret almamızı emrettiği ‘bahçe sahipleri’ne dönebilir. Hırs ve tama’, gözleri kör eder. İyi duyguları insanın içinden söküp alır. Beden ve ruhtan ibaret olan insanda ruhun yani maneviyâtın izi kalmaz. Kazanan insan verebilmeyi öğrenmelidir. Allah rızasını en çok sevilen şeylerden vermeye bağlayan dinimiz, böylece insanların hırs ve tama’ çukuruna düşmelerini engellemeye çalışmaktadır. Bu çukur, öyle derin ve pisliklerle dolu bir çukurdur ki, oraya düşen insan cehenneme de düşebilir. Unutmayalım; Kâbil, Hâbil’i hırsına yenik düşerek öldürmüştür. Böylece, yeryüzündeki ilk cinayet, kanaatsizlik yüzünden işlenmiştir, diyebiliriz.

Mevlânâ, Mesnevî’de şöyle der:

“Oğul! Bağını kopar ve kurtul. Ne vakte kadar altın ve gümüş bağında kalacaksın? Denizi bir kâseye dökecek olsan ne kadar sığar? Ancak bir günlük rızık miktârı. Hırs ve tama’ ehlinin gözü doymaz. Halbuki sedef, kanaat gösterip kapanmayınca içinde inci olmaz.”

İşte kanaatin ödülü budur. Tam yerinde ve zamanında kalbini hırsa kapatan kanaat ehli, inciye yani Allah rızasına erişecektir.

EMİNE ARSLAN