1 gün 11 tepki11 farklı ülkeden yönetmenin 11 Eylül faciasından esinlenen kısa filmlerini bir araya getiren yapım bu hafta gösterimde
On bir yönetmenin, New York'taki ikiz kulelere yapılan terörist saldırı dolayısıyla çevirdiği 11 dakika 9 saniye ve bir kareden oluşan filmlerini bir araya getiriyor '11'09"01. Fransız yapımcı Alain Brigand'ın girişimiyle oluşturulan proje binlerce kişinin ölümüne, yüz binlerin travmaya uğramasına ve ABD'nin dünyaya karşı daha saldırgan bir tavır almasına yol açan o korkunç olayın tepkilerini sıcağı sıcağına yansıtmayı amaçlıyordu. Ülkemizde gösterime girmesi bir hayli gecikmekle birlikte bu filmler toplamı hâlâ önem taşıyor.
Her biri farklı ülkelerden gelen 11 yönetmenin; Japon Shohei Imamura, Amerikalı Sean Penn, İrlandalı Ken Loach, İranlı Samira Makhmalbaf, Fransız Claude Lelouch, Meksikalı Alejandro Gonzales İnnaritu, Afrikalı Idrissa Ouedraogo, İsrailli Amos Gitai, Hintli Mira Nair, Boşnak Danis Tanovic ve Mısırlı Yusuf Şahin'in ortak tavrının ABD'nin iç ve dış politikalarını eleştirir nitelikte olması ayrıca dikkat çekici. Daha da dikkat çekici olan, söz konusu kısa filmlerin belirli bir politik angajmanla oluşturulmalarına rağmen imzasını taşıdıkları yönetmenlerin sinemalarının bir devamı olarak karşımıza çıkmaları. Bu yüzden de hiçbiri aynı düzeyde değil.
Ne varsa Ken Loach'ta
Ken Loach zaten sosyalizme baş koymuş bir yönetmen olduğu için onun filmi izleyiciye farklı bir bakış açısı verebilen, hümanizmi Batı'nın çifte standardından kurtaran çok özel bir yapıt.
Öte yandan Claude Lelouch yıkılan kulelerin toz ve dumanı içinden yeni "Bir Erkek Bir Kadın" öyküsü çıkarmaktan öteye gidemiyor. Mira Nair özgürlük ve demokrasi efsanesinin yıkılışını gerçek bir olaydan yola çıkarak aktarırken Alejandro Gonzales Innaritu sembolik bir yaklaşımı ve deneysel bir sinematografiyi tercih ediyor. Shohei Imamura eski filmlerinden bir sekans seçip koymuş gibi. Bütün olarak 11 Eylül filmlerinin beğenilecek bir yanı yok. Ne politik ne estetik yönden olaya da, politikaya da, sinemaya da bir etkisi, bir katkısı bulunmayan bir proje çıkmış ortaya. Çoğu yönetmenin kendi ülkesinde, kendi kültüründe yaşanan acıları ileri sürmesi ise son derece yakışıksız bir durum, bence. Ancak '11'09"01'i mutlaka izlenmesi gereken bir yapım haline getiren bir avantajı var: Bu onur da Ken Loach'a ait. 11 Eylül'ün ABD'nin 1973 yılında Şili Devlet Başkanı Salvador Allende'nin içinde bulunduğu başkanlık sarayını bombaladığı ve ülkeyi militer diktanın pençesine terk ettiği darbenin de yıldönümü olmasından yola çıkıyor. İngiltere'de sürgünde yaşayan bir Şilili sosyalist devrimcinin, İkiz Kuleler'de hayatını kaybedenlerin ailelerine yazdığı mektup aracılığıyla geçmişe dönülen filmde kurulan paralellik bir insanlık dersine dönüşüyor. Öte yandan Sean Penn'in ağdalı duygusallığı, Yusuf Şahin'in özensizliği, Makhmalbaf, Gitai, Tanovic ve Ouedraogo'nun içe dönüklüğü, yaratıcı ve duyarlı işler beklentimizi boşa çıkarıyor.
'11'09"01
Yönetmen: Shohei Imamura, Sean Penn, Ken Loach, Samira Makhmalbaf, Claude Lelouch, Alejandro Gonzales Innaritu, Idrissa Ouedraogo, Amos Gitai, Mira Nair, Danis Tanovic, Yusuf Şahin
Kaynak: Milliyet