Ister hosunuza gitsin ister gitmesin, ama bir çok sirket çalisanlarini izler. Bu bazen güvenlik sebebiyle bazende kaytarmayi engellemek içindir. Çalistigim bir sirkette internet erisimleri sinirlandirildiginda ortaligi ayaga kaldirmistim “Internet özgürlüktür, bu yaptiginiz çok yanlis” diye. Fakat sonra önüme çalisanlarin yaklasik 2 aylik internette nerelerde gezindikleri ve ortalama harcadiklari süreleri gösteren bir rapor getirdiler. O raporu inceledikten sonra “Haklisiniz” dedim ve sustum. Bundan bir kaç ay sonra bir kisinin yalan yanlis bir epostayi saga sola gönderip tüm Türkiye’ye dagilmasina sebep olduktan sonra kovulmasina da sahit oldum.
Peki nasil izleniyor çalisanlar?
Erisim kayitlari incelenir
Internet ile ilgili hersey suncular tarafindan otomatik olarak tutulur. Eger bir sirket isterse kolaylikla bu kayitlara bakarak hangi sitelere girildigini ve ne kadar süre ile kalindigini görebilir. Ates Duvarinda(firewall) küçük bir ayarlama ile bunu kisisel bazda(kullanici adi yada bilgisayar bazinda) yapabilirsiniz.
Cache(zula)deki web dosyalari incelenir
Eger video yada ses dosyalari gibi içerikler ziyaret edilmisse kullanicinin bunlari izleyebilmesi ve dinleyebilmesi için cache(zula) ya inmesi gerekir. Siz web sunucunuzdaki cache bölümünün kapasitesi önce yükseltip sonra buradaki dosyalari incelerseniz kimin neyi dinledigini, izledigini yada bilgisayarina yükledigini görebilirsiniz. Ayni seyi kullanicilarin tarayicilarindaki cache’i yada geçmisi(history) inceleyerek kisisel bazda yapabilirsiniz.
Gelen ve giden tüm eposta mesajlari Spector CNE gibi programlarla izlenir.
Bu yazilimlarla özellikle belirlenmis kisilerin yazismalarini izleyebilir, belirli kelimeleri içeren mesajlari inceleyebilirsiniz. Örnegin gizli yürütmeye çalistiginiz bir projenizin adi yada genel müdürünüzün adi geçen mesajlari görmek isteyebilirsiniz. Eposta gibi Internet Messenger’da ayni kontrollere tabi tutulabilir.
Klavye kaydedici programlar(keylogger) kullanilabilir.
Ör Key Ghost. Bu sayede çalisanin klavyesini kullanarak yazdigi her seyi inceleyebilir, görebilirsiniz. Ayni sekilde ekran kaydedici programlarda(screenlogger) kullanilabilir. Böylece çalisanin ekraninda gördügü her sey ikayit altina alabilirsiniz.
Çalisanlarin bilgisayarlarinda kullandiklari programlari kontrol edebilirsiniz.
Bunlari yaptiktan sonra;
Çalisanlarinizin girmesini istemediginiz siteleri belirleyip filtreler olusturabilirsiniz. Bunu kategorik bazda yapan yazilimlar kullanabilirsiniz.Ör chat yapamasinlar, pornografik içerige ulasamasinlar, video seyredemesinler vb. Bu konuda evde çocugunuzunda uygunsuz sitelere erismesini engellemek için ayni yöntem geçerlidir. NetNanny, Cybersitter gibi uygulamalar bu konuda yardimci olabilir.
Bazi kelimelere engeller koyabilirsiniz
Internet adresinde sizin belirlediginiz kelimeleri içeren sitelere filtre koyabilirsiniz. Ör seks, sex gibi.
Maalesef kontrol edilmek ya da izlenmek çok hos olmasa da kurunun yaninda yaslarinda yanmamasi için gerekiyor bazen.
Melih Özdemir melihozdemir.blogspot.com