İslamda Kardeşlik

[Sevdazan]

ISLAMDA KARDESLIK



Ayni anne ve babadan dogan veya ortak degerlere sahip olan kimseler. Arapça'da ahi kelimesiyle karsilanmaktadir. Kardesler, arkadaslar anlamina gelen ihve ve ihvân kelimeleri ise ahi kelimesinin çoguludurlar.

Kardes denildiginde akla genellikle ayni anneden ve babadan dünyaya gelen kisiler gelmektedir. Bu soy-sop kardesliginin disinda bir de ayin dine veya dünya görüsüne mensup olmayi ifade eden akide kardesligi sözkonusudur.

Islâm dininde kardeslik, bütünüyle akide temeline dayanmaktadir. Allah ( c.c), Kur'ân-i Kerim'de söyle buyurmaktadir "Mü'minler ancak kardestirler. Öyleyse kardeslerinizin arasini bulup-düzeltin ve Allah'tan korkup sakinin umulur ki esirgenirsiniz" (el-Hucurat 49/10). Âyeti kerimeden de açikça anlasilacagi üzere, ancak iman bagiyla biraraya gelenler kardes olarak kabul edilmektedirler. Buna göre yeryüzünün neresinde yasiyor olurlarsa olsunlar, hangi dili konusuyor olurlarsa olsunlar, hangi kavme mensup olurlarsa olsunlar veya hangi renge sahip olurlarsa olsunlar bütün mü'minler kelimenin tam anlamiyla birbirlerinin kardesleridirler yani birbirlerinin sadik dostlaridirlar. Bu kardesler kendi aralarinda apayri bir topluluk olustururlar. Kendi akidelerine saldiran veya imana karsi küfrü tercih eden kimselere-kendilerine ne kadar yakin olurlarsa olsunlar- asla sevgi beslemezler; bu anlamda sadece akide kardesligini esas tutarlar; Rabblerinin su mealdeki uyarilarini asla unutmazlar: "Allah'a ve ahiret gününe iman eden hiçbir lopluluk bulamazsin ki onlar Allah'a ve Rasûlüne karsi baskaldiran kimselerle bir sevgi (ve dostluk) bagi kurmus olsunlar bunlar ister, babalari, ister çocuklari, ister kardesleri, isterse kendi asiretleri olsun. Onlar, öyle kimselerdir ki, (Allah) onlarin kalplerine imani yazmis ve onlari kendinden bir ruh ile desteklemistir" (el-Mücadele, 58/22); "Ey iman edenler, eger imana karsi küfrü sevip tercih ediyorlarsa, babalariniza ve kardeslerinizi veliler edinmeyin. Sizden kim onlari veli edinirse, iste zulme sapanlar bunlardir" (et-Tevbe, 9/23)..

Kuskusuz mü'min gönülleri en saglam ve köklü bir biçimde baglayan bag, iman ve takva esasindan kaynaklanan kardeslik bagidir. Bu, Cenab-i Allah'in mü'minlere bahsettigi en güzel nimetlerden biridir. Âyet-i kerimede bu durum söyle ifade edilmektedir: "Allah'in ipine hepiniz simsiki yapisin. Dagilip ayrilmayin ve Allah'in sizin üzerinizdeki nimetini hatirlayin. Hani siz düsmanlar idiniz. O kalplerinizin arasini uzlastirip-isindirdi ve siz O'nun nimetiyle kardesler oldunuz. Yine siz tam bir ates çukurunun kiyisindayken, oradan sizi kurtardi. Umulur ki hidayete erersiniz diye, Allah, size âyetlerini iste böyle açiklar" (Alû Imrân, 3/103). Yüce Rabbimiz bizlere, cahiliyye döneminde birbirlerine düsmanliklariyla ün salmis Evs ve Hazreç kabilesine mensup fertleri iman bagiyla nasil kardesler haline getirdigini hatirlatmaktadir. Bu hatirlatma, insanliga kumanda edecek insanlarin mutlaka akide bagini esas alan, yani hep birlikte Allah'in ipine içtenlikle sarilari insanlar olmalari gerektigini zimnen öne çikartmaktadir. Dahasi ve en önemlisi, insanliga kumanda edecek mü'minlerin basarisini, Allah'in ipine simsiki sarilip kardeslik bagini kuvvetlendirmek sartina baglamaktadir.

Islam'da kardeslik akide temeline oturtuldugu içindir ki, mü'minlerin arasini bozacak her türlü sunî ayrimlar ve böbürlenmeler de haram kabul edilmistir. Irk, soy, cins vs. türünden cahilî degerler yerine takva kriteri getirilmek suretiyle toplumsal kardesligin ve ahengin bozulmamasi saglanmistir. Bu konudaki âyeti kerime her türlü tartismayi sona erdirici niteliktedir: "... Hiç kuskusuz, Allah katinda en üstün olaniniz, takvaca en ileride olaninizdir..." (el-Hucurat, 49/13).

Mü'min erkekler ile mü'min kadinlarin, akide ve takva temelinde birbirleriyle yardimlasmalari kardesligin bir geregi olarak zikredilmektedir. Bu yardimlasma, bireysel ve toplumsal hayatta iman ve takva ilkesinin egemen olmasini saglamak için gerekli görülmektedir. Nitekim bu amaçla biraraya gelen kimselere Allah'in rahmet edecegi belirtilmektedir: "Mü'min erkekler ve mü'min kadinlar birbirlerinin velileridirler. Iyiligi emreder, kötülükten sakindirirlar, namazi dosdogru kilarlar, zekati verirler ve Allah'a ve Rasûlüne itaat ederler. Iste Allah'in kendilerine rahmet edecegi kimseler bunlardir..." (et-Tevbe, 9/71).