İndira Gandhi

[taNGo]

İndira Gandhi kimdir? / İndira Gandi kimdir?

Hintli kadın siyasetçi (Allahabad, Uttar Pradeş eyaleti, 1917-Delhi, 1984).

Hintli devlet adamı Sri Cavaharlal NEhru'nun kızı olan ve çocukluğu Allahabad'da geçen İndira Gandhi (bu soyad, Mahatma Gandhi ile bir akrabalığı bulunmayan kocası Feroze Gandhi'nin soyadıdır), küçük yaşta Hindistan'ın bağımsızlığı hareketine katıldı, Mahatma Gandhi'nin görüşlerine büyük hayranlık duyarak Gandhi'nin partisinin (Kongre Partisi) hizmetine giren 6 bin çocuktan oluşmuş bir topluluk kurdu. İsviçre ve İngiltere'de öğrenim gördükten sonra Santiniketan Üniversitesi'ne yazıldı ve orada Tagor'un etkisinde kaldı. Ardından, bir yıl Oxford'da okuyup, 1938'de Kongre Partisi'ne girdi.

İkinci Dünya savaşı sırasında, Quit India (Hindistan'dan Çıkın) hareketine katılınca tutuklandı; 1957'den sonra babasının yanında yer alarak kendini tümüyle siyasete verdi. 1955'te Kongre Partisi'nin yürütme kurulu üyesi, 1959'da da başkanı oldu. Muhalefet tarafından eş-dost kayırıcılığı yapmakla suçlanınca, Kongre Partisi'ni yenileyip gençleştirdi. Hastalığı sırasında zaman zaman babasının görevlerini yerine getirdi. Nehru 1964'te ölünce, Lal Bahadur Şastri'nin kurduğu hükümete basın-yayın bakanı oldu; Şastri'nin 1966'da apansız ölümü üzerine de Ocak 1967'de, başbakanlığa getirildi. Kendinden önce gelenlerin bağımsızlık siyasetini izledi ama, başlıca amacı halkının karnını doyurmaktı (yeşil devrim).

1970'te Kongre Partisindeki sol kanadın başına geçince, sağ kanat partiden ayrıldı; Mart 1971'de yapılan genel seçimlerde İndira Gandhi büyük başarı kazandı (bu seçimlerde Sovyet yanlısı Komünist Partisi'nden de destek gördü). Bangladeş'in bağımsızlığı için girişilen mücadeleyi destekledi ve Pakistan'a karşı sürdürülen 1971 savaşı sayesinde ulusal bir kahraman haline geldi. Aynı yıl S.S.C.B. ile bir dostluk anlaşması imzaladı (bu anlaşmayla babasının izlediği yansızlık siyasetine uymamış oldu; 1974'te Hindistan ilk atom bombasını patlattı). 1975'te, halkçı önder, J. P. Narayan'ın çevresinde toplanan muhalefetin suçlamaları ve Allahabad mahkemesinin, 1971'deki seçim kampanyası sırasında anayasaya aykırı davrandığını ileri sürmesi üzerine, olağanüstü hal ilan etti, basına sansür koydu ve muhalefetin önde gelenlerini tutuklattı; ama Mart 1977'de yapılan genel seçimlerde Canata Partisi çevresinde ve Morarci Desai yönetiminde toplanan muhalefete yenik düştü. Ekim 1977'de içişleri bakanı tarafından tutuklandıysa da, bir gün sonra serbest bırakıldı.

Ocak 1978'de Kongre Partisi içinde yeni bir bölünmeye yol açarak "İndira" Kongre Partisi'ni (Kongre "İ") kurdu ve bu sayede, Ocak 1980'de yapılan genel seçimleri kazanarak yeniden başbakanlık görevine getirildi. Pencab'da özerklik isteğiyle ayaklanan Sihlerin Altın Tapınak'ına ordu birlikleri gönderilmesinden (çatışmada bini aşkın Sih öldü), kısa süre sonra (1984 Haziranı), özel muhafızları arasındaki iki Sih tarafından öldürüldü. Ölümünden sonra yerine başbakanlığa getirilen oğlu Raciv Gandhi (Bombay 1944-Sriperumpur 1991) de, seçim kampanyası sırasında düzenlenen bombalı bir suikastte öldü (22 Mayıs 1991).

Kaynakça, Gelişim Hachette Cilt: 4, Sayfa: 1427