A-Z'ye Atatürk'ün Düşünceleri

[muratert]

A
ADALET
"Adalet gücü bagimsiz olmayan bir milletin, devlet halinde varligi kabul olunmaz."
1920.
"Zamanin degismesiyle hükümlerin degismesi inkâr olunamaz." Kurali adlî politikamizin temelidir.
1922.
ADLIYE
" En yeni kanunlarla donanmis olan adliyemizin basireti ve adaleti uygulamak için gösterdigi dikkat milletin huzur ve nizamini korumaga kâfi ve muktedirdir."
01.11.1929, T.B.M.M. 3. Dönem 3.Toplanma Yilini Açarken.
" Adliyemizin emin oldugumuz yüksek gücü sayesindedir ki, Cumhuriyet, kaçinilmaz gelisimi takip edebilecek ve türlü sekil ve türdeki tecavüzlere karsi vatandasin
hukukunu ve memleketin düzenini koruyabilecektir."
01. 11. 1930 T.B.M..M. 3. Dönem 4. Toplanma Yilini Açarken.

ADLIYE SIYASETI
"Adliye politikamizda takip edilecek gaye, evvela halki yormaksizin süratle, isabetle, emniyetle adaleti dagitmaktir. Ikinci olarak toplumumuzun bütün dünya ile
temasi dogal ve zorunludur; bunun için adaletimizin seviyesini bütün medeni toplumlarin derecesinde bulundurmak mecburiyetindeyiz. Bu hususlari saglamak için mevcut
kanun ve usüllerimizi bu bakis açilarina göre yenilemekteyiz ve yenileyecegiz"
01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yilini Açarken.

AHLAK
"Hiç bir millet yoktur ki, ahlâk esaslarina dayanmadan ilerlesin "
24. 12. 1919., Kirsehir Gençler Dernegindeki Hitabe.
"Tehdit esasina dayanan ahlâk, bir fazilet olmadiktan baska güvene de lâyik degildir."
25. 08. 1924, Muallimler Birligi Kongresi Üyelerine.

AILE HAYATI
"Medeniyetin esasi, gelisme ve gücün temeli aile hayatindadir. Bu hayatta fenalik, muhakkak sosyal, ekonomik, siyasal güçsüzlüge sebep olur. Aileyi teskil eden
kadin ve erkek unsurlarin dogal haklarina sahip olmalari, aile görevlerini basaracak güçte olmalari gereklidir."
30. 08. 1924, Dumlupinar'da Konusma.
" Efendiler, sosyal hayatin kökeni, aile hayatidir. Aile, açiklamaya gerek yoktur ki, kadin ve erkekten olusur"
28. 08. 1925, Inebolu'da Bir Konusma.

ALLAH
"Tanri birdir, büyüktür"
01. 11. 1922, T.B.M.M."Biliriz ki, Allah dünya üzerinde yarattigi bu kadar nimetleri, bu kadar güzellikleri insanlar istifade etsin, varlik içinde
yasasinlar diye yaratmistir.Ve âzami derecede faydalanabilmek için de, bugün kâinattan esirgedigi zekâyi, akli insanlara vermistir.."
17. 02. 1923, Izmir Iktisat Kongresini Açis Söylevi.

ANAYASA
"Anayasa, milletin tamamiyla arzularini ve meclisin mahiyetini ve gerçek seklini gösterir bir kanundur"
21. 02. 1921, T.B.M.M." Anayasa da, Osmanli Imparatorlugunun, Osmanli Devletinin öldügünü idrak ve ifade ve onun yerine yeni Türkiye Devleti'nin geçtigini ilân eyleyen ve bu
devletin hayatinin da kayitsiz sartsiz hakimiyetin milletin elinde kalmasiyla mümkün oldugunu ifade eden bir kanundur"
17. 02. 1923, Izmir Iktisat Kongresi Açis Söylevi.
"Anayasanin asil ruhu ise kitaplara geçmesinden evvel milletin dimaginda ve vicdaninda toplanmis olmasiyla ve ancak bunun ifadesi olmak üzere kurdugu meclise
verdigi gerçek görev ile senelerden beri hükümlerini fiilen uyguluyor olmasiyla ve en nihayet kanun seklinde dünyanin gözleri önüne konmasiyla gerçeklesmistir"
16. 01. 1923, Istanbul Gazete Temsilcilerine Hitap.

ANNE
" Büyük basarilar, degerli analarin yetistirdikleri seçkin çocuklarin yardimiyla meydana gelir. "
1923." Kadinin en büyük vazifesi analiktir. Ilk terbiye verilen yer ana kucagi oldugu düsünülürse bu görevin önemi gerektigi gibi anlasilir."
31. 01. 1923, Izmir'de Halk ile Konusma.

ASAR VERGISI
"Memleketin basinda ortaçagin en insafsiz belâsi olarak hâlâ musallat duran asarin kaldirilmasini yüce meclise teklif edebilecek bir ekonomik seviyeye Cumhuriyet
idaresinin bir senede ulasmis olmasi, cidden memnuniyet vericidir."
01. 11. 1924, T.B.M.M. 2.Dönem 2.Toplanma Yilini Açarken.
"Köylümüz ve ziraatimiz üzerindeki asar kâbusunun ortadan kaldirilmasi ile meydana gelen rahatlik, milletin daha çok üretmek, daha rahat olmak için çalismak
arzularini tesekkür edilecek bir derecede arttirmistir."01. 11. 1925, T.B.M.M. 2. Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.

ASILAMA
"Yayilan ve bulasici hastaliklara karsi insanlari muhafaza hususunda hizmetleri görülen asilari hazirlamakla mesgul Hifzisihha müesseselerimiz tam
bir basariyla çalismasina devam ve mücadeleye faydali hizmetler ifa etmektedirler. 1921 yili içerisinde üç milyon kisilik çiçek asisi yapabilen
Sivas müessesesi geçen sene içinde bes milyon kisilik çiçek asisi, bes yüz otuz yedi kilogram kolera, dört yüz yedi kilogram tifo asilari
üretmis ve bunlar âhâliye yeter derecede uygulanmistir"
01.03.1923, T.B.M.M. 4.Toplanma Yilini Açarken.

AYDIN
"Aydin sinifi ile halkin anlayis ve hedefi arasinda dogal bir uygunluk olmasi lazimdir. Yani aydin sinifin halka telkin edecegi fikirler, halkin ruh
ve vicdanindan alinmis olmalidir"
20.03.1923, Konya Gençleriyle Konusma.

"Aydinlarimiz, milletimi en mutlu yapayim der. Baska milletler nasil olmussa onu da aynen öyle yapalim der. Ama düsünmeliyiz ki, böyle bir
teori hiç bir devirde muvaffak olmus degildir. Bir millet için saadet olan bir sey diger millet için felaket olabilir. Ayni sebep ve sartlar birini mutlu
ettigi halde digerlerini bedbaht edebilir. Onun için millete gidecegi yolu gösterirken dünyanin her türlü ilminden, kesiflerinden, gelismelerinden
istifade edelim, ama unutmayalim ki, asil temeli kendi içimizden çikarmak mecburiyetindeyiz."
20.03.1923, Konya Gençleriyle Konusma.

"Aydinlarimiz içinde çok iyi düsünenler vardir. Fakat genellikle su hatamiz vardir ki, arastirma ve çalismamiza zemin olarak çok vakit
kendi memleketimizi, kendi tarihimizi, kendi geleneklerimizi, kendi özelliklerimizi ve ihtiyaçlarimizi almaliyiz. Aydinlarimiz belki bütün dünyayi,
bütün diger milletleri tanir, ama kendimizi bilmeyiz."
20.03.1923, Konya Gençleriyle Konusma.

B
BAGIMSIZLIK

" Tam bagimsizlik, ancak ekonomik bagimsizlikla mümkündür."
(1922)


" Biz baris istiyoruz dedigimiz zaman, tam bagimsizlik istedigimizi herkesin anlamasi gerekir."
(1923)

BAKIR (Üretimi)

"Artvin civarinda bakir madenlerinden birinin isletmeye baslamasindan memnun olduk. Ergani bakir madeninin isletmeye baslatmasini, memleket
için mühim bir fayda olarak görüyoruz"

01.11.1936, T.B.M.M. 5.Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.

BALKAN ANTLASMASI

" Balkan Antlasmasi, Balkan devletlerinin, birbirlerinin varliklarina özel saygi beslenilmesini göz önünde tutan mutlu bir belgedir."
01.11.1934, T.B.M.M. 4.Dönem 4. Toplanma Yilini Açarken.


"Önemli bir hâdise de Balkan Pakti'dir. Dört devlet; kendi güvenleri için ve Balkanlarin, karisma ve karistirma konusu olmaktan çikmasi için
içten bir kanaatle birbirlerine baglanmislardir. Balkanli baglasiklarimizla gittikçe artan bir beraberlik ve dayanisma siyasasi güdüyoruz."
09.05.1935, C.H.P. 4. Büyük Kurultayini Açarken.

BARIS

" Türk Baris sartlari, Misak-i Millî'nin ilân edildigi gün olan 28 Ocak 1920 tarihinden beri bütün cihanca malûmdur. Bu sartlar su suretle
özetlenebilir: Türkiye'nin millî hudutlari içinde siyasî ve iktisadî tam istiklâlinin tasdiki Fransa ile imzalanan 20 Aralik itilâfi Türkiye'nin,
istiklâline hürmet edildikçe barissever ve uyusmaci oldugunu ispat eder."
11.01.1922, Entransigeant Muhabirine Demeç.

"Memleketimizin zulmen ugradigi tahribati imar ve senelerden beri türlü türlü engeller altinda baski uygulanan ekonomi hayatimizin mesru
gelisimini temin ve fen ve irfan içinde çaliskan bir hayata kavusturmak baris sartlarimizdir."
24.10.1922, United Press Muhabiri ile Demeç.



"Büyük Millet Meclisi samimi olarak baris istiyor. Cidden baris istedigimizi herkes anlayabilir. Çünkü memleketimizi imar edebilmek için
barisa muhtaciz."
22.12.1922, Morning Post Muhabirine Demeç.

"Barisi kanla degil, mürekkeple imza etmek istiyorduk."
23.01.1923, Morning Post Yazari Grace Ellison'a Demeç.

"Evvelâ, barissever oldugumuz için barisi arzu ediyoruz. Ikinci olarak, devamli muharebeler dolayisiyla memleket barisa tanzim ve imara
çok muhtaçtir. Fakat baris olmayacak olursa yine mücadeleye devam edecek ve mutlaka memleket için lüzumlu olan neticeyi elde edecegiz"
16.01.1923, Arifiye'de Konusma.

" Gerçekte baris bizim için ne kadar faydali ise, muhataplarimiz için de o kadar faydali ve lazimdir. Çünkü bundan sonra memleketimizin imar
ve ihyasi için çalismak istiyoruz. Onlarin da bu lüzumu idrak etmemelerine imkân yoktur"
22.01.1923, Bursa Sark Sinemasinda Halka Konusma.



BASIN

"Basin, milletin müsterek sesidir. Bir milleti aydinlatma ve uyarmada, bir millete muhtaç oldugu fikrî gidayi vermekte, özet olarak bir milletin
mutluluk hedefi olan müsterek istikamette yürümesini teminde basli basina bir kuvvet, bir okul, bir rehberdir."
(1922)
"Türkiye basini milletin gerçek ses ve iradesinin dogdugu yer olan cumhuriyetin etrafinda çelikten bir kale meydana getirecektir. Bir fikir
kalesi, zihniyet kalesi. Basin mensuplarindan bunu istemek, cumhuriyetin hakkidir...."
05.02.1924, Izmir'de Gazetecilerle.

"...Cumhuriyet devrinin kendi anlayis ve ahlâkini tasiyan basinini yine ancak Cumhuriyetin kendisi yetistirir. Bir taraftan geçmis devir gazetelerinin
ve adamlarinin düzeltilmesi mümkün olmayanlari milletin nazarinda belirlenirken, öte taraftan Cumhuriyet basininin temiz ve feyizli sahasi
genisleyip yükselmektedir. Büyük ve soylu milletimizin yeni çalisma ve medeniyet hayatini kolaylastirip tesvik edecek iste ancak bu anlayistaki
basin olacaktir."
2. Dönem 3. Toplanma Yilini Açarken, 1.Kasim.1925.

BASARI

"Milletimiz, tek bir vücut gibi gösterdigi birlik ve gayret sayesinde basariya ulasmistir."
Büyük Zafer Hakkinda, 4 Ekim 1922.

" Bilelim ki, kazandigimiz basari milletin kuvvetlerini birlestirmesinden ileri gelmistir. Ayni basarilari ileride de kazanmak istiyorsak, ayni
temele dayanalim ve ayni yolda yürüyelim."
(1923)

" Zafer "Zafer benimdir" diyebilenindir; basari "basarili olacagim" diye baslayanin ve "basarili oldum" diyebilenindir."
11. 01. 1925, Konya'da Bir Konusma.
BASKAN
" Baskan olan kimsenin milletin ülküsüne göre hareket etmesi ve milletin ruhiyatina vakif olduktan sonra, o milletin istegine göre hareket
etmesi gerekir"
30. 11. 1929, Vossiche Zeitung Muhabirine Demeç.

BASKENT
" Yeni Türkiye'nin baskenti meselesine gelince bunun cevabi kendiliginden belli olur : Ankara Türkiye Cumhuriyetinin baskentidir. "
27.09.1923, Neue Freie Preese Muhabirine Demeç.


BATILILASMAK
"Türklerin asirlardan beri takip ettigi hareket, devamli bir istikameti korudu. Biz daima dogudan batiya dogru yürüdük. Eger bu son
senelerde yolumuzu degistirdikse, itiraf etmelisiniz ki, bu bizim hatamiz degildir. Bizi siz mecbur ettiniz. Bu degisiklik gelip geçici ve istemeksizin
oldu.
Takdir etmelisiniz ki, doguda ikâmetgâh seçimine mecbur oldugumuz için, irkimizin besigi ile alâkadar olmasi nedeniyle mümkün oldugu kadar
yakin batida bir ikametgâh seçtik. Fakat vücutlarimiz doguda ise fikirlerimiz batiya dogru yönelik kalmistir."
29.10.1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.

"Memleketimizi çagdaslastirmak istiyoruz. Bütün çalismamiz Türkiye'de çagdas, doyayisiyla batili bir hükümet meydana getirmektir.
Medenîyete girmek arzu edip de, batiya yönelmemis millet hangisidir?... "
29.10.1923, Fransiz Muhabiri Pernot'ya Demeç.

BAYINDIR
"Her Türk çiftçi ailesinin geçinecegi ve çalisacagi topraga sahip olmasi mutlaka gereklidir. Vatanin saglam temeli ve bayindir hale getirilmesi
bu esastatir."
Besinci Dönem Ikinci Toplanma Yilini Açarken, 01. 11. 1936.

BAYRAK
" Bayrak bir milletin bagimsizlik alâmetidir. Düsmanin da olsa hürmet etmek lazimdir."
(1922)

BEDEN EGITIMI
" Esas olan, bütün her yastaki Türkler için beden egitimi saglamaktir Saglam kafa saglam vücutta bulunur sözünü atalarimiz bosuna söylememislerdir. "
(1937)

BOGAZLAR MESELESI
" Tarihte birçok defa münakasa ve ihtiras vesilesi olmus olan Bogazlar, artik tamamiyle Türk hâkimiyeti idaresinde, yalniz ticaret ve
dostluk iliskilerinin gerçeklesme yolu haline girmistir. Bundan böyle savasan her hangi bir devletin savas gemilerinin Bogazlardan geçmesi yasaktir."
01.11.1936, T.B.M.M. 5.Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.

BOLSEVIK
"Biz onlarla bir dostluk anlasmasi imzaladik Baslica sartlarden biri su ki, Ruslar memleketimizde propaganda ve kiskirtmalar
yapamayacaklar, çünkü Sovyet teskilâtiyla bizim teskilâtimiz arasinda esasli farkliliklar vardir."

Agustos 1921, Associated Press Muhabirine Demeç.
"Türkiye'de Bolseviklik olmayacaktir. Çünkü Türk hükûmetinin ilk gayesi, halka hürriyet ve mutluluk vermek, askerlerimize oldugu kadar,
sivil halkimiza da iyi bakmaktir"
21.06.1935, Gladys Baker'e Verilen Demeç.

BULASICI HASTALILIKLAR
"Saglik konusundaki çalismalarimizin mühim bir kismi bulasici hastaliklarin önlenmesine ve yayilmasinin durdurulmasina sarfedildi. Bu
türlü hastaliklardan yalniz çiçek ve lekeli humma bazi bölgelerde sinirli bir sekilde yayilma egilimi göstermis ise de vaktiyle alinmis olan ve
devam edilen önleyici ve koruyucu tedbirlerle önlerine geçilmistir"
01. 03. 1923, T.B.M.M. 4. Toplanma Yilini Açarken.

BURSA
" Efendiler: Bursa ziraat memleketidir, ticaret memleketidir ve sanat memleketidir , sifa memleketidir. Bursa, sahip oldugu dogal güzellikleriyle
bolluk ve mutluluk memleketidir"
11. 09. 1924, Bursalilarla Konusma.

BÜYÜK ZAFER
"30 Agustosta sevk ve idare ettigim muharebe, Türk milletinin yanimda bulundugu halde, idare ettigim ilk ve son muharebedir. Bir insan
kendini, milletle beraber hissettigi zaman, ne kadar kuvvetli buluyor bilir misiniz? Bunu tarif zordur. Eger ben, açiklamakta zayif kalirsam beni
hos görünüz."
30. 08. 1928, Basin Mümessillerine Demeç.

C
CAMI
"Efendiler, camiler birbirimizin yüzüne bakmaksizin yatip kalkmak için yapilmamistir. Camiler itaat ve ibadet ile beraber din ve dünya için
neler yapilmak lazim geldigini düsünmek yani mesveret için yapilmistir"
07. 02. 1923, Balikesir'de Halkla Konusma.

CEHALET
"Milleti kendi benligine sahip yapmayan, milleti asirlarca kendi hakkinda gafil bulunduran hep bu cehalettir. Hükümdarlarin, sunun, bunun,
milleti esir gibi, köle gibi kullanmalari, bütün vatani kendi özel mülkleri gibi düsünmeleri, hep milletin bu bilgisizliginden istifade edilmek sayesinde
idi. Gerçek kurtulusu istiyorsak, herseyden evvel, bütün kuvvetimiz, bütün süratimizle bu cehaleti ortadan kaldirmaya mecburuz"
21. 03. 1923, Konya, Lise Ögr. ve Ögrencileri ile Konusma.

"Biz cahil dedigimiz vakit, mutlaka mektepte okumamis olanlari kastetmiyoruz. Kastettigim ilim, hakikati bilmektir. Yoksa okumus olanlardan
en büyük cahiller çiktigi gibi, hiç okuma bilmeyenlerden de hakikati gören hakiki âlimler çikar."
18. 03. 1923, Tarsus'ta Çiftçilerle Konusmasi.

CEZAEVLERI (Hapishaneler)

"Hapishaneler meselesi pek mühimdir. Durumlarinin iyilestirilmesi için kisisel hürriyeti kaldirilan vatan çocuklari ceza sürelerinin sonunda, topluma
faydali olacak bir üye olarak yetistirme vasitalarini temin için Içisleri Bakanligi uzun uzadiya arastirma ve istatistikleri yapti. Mevcut hapishanelerden
uygun olanlarin ilmî usullere uygun bir surette tamirine ve yeniden hapishaneler yapimina girismek için bir insaat programi düzenlendi"
01. 03. 1923, T.B.M.M. 4.Toplanma Yilini Açarken.

" Cezaevlerinin terbiye, islah ve is esaslarina göre düzeltilmesi yolundaki hayirli faaliyetlerin genisletilmesi cemiyete; dogru yoldan saparak
hürriyetini kaybetmis olan binlerce vatandasi faydali birer uzuv olarak kazandirmaktatir."

01. 11. 1938, T.B.M.M. 5. Dönem 4. Toplanma Yilini Açarken
Atatürk Adina Basbakan Celâl Bayar Tarafindan Okunan Söylev.


CUMHURIYET

" Yeni Türkiye Anayasasinin ilk maddelelerini size tekrar edecegim: Hakimiyet kayitsiz sartsiz milletindir . Yürütme kudreti, yasama yetkisi milletin tek
ve gerçek temsilcisi olan mecliste toplanmistir. Bu iki kelimeyi bir kelimede anlatmak mümkündür: Cumhuriyet"
27.09.1923, Neue Freie Preese Muhabirine Verdigi Demeç.

" Cumhuriyet, fikir hürriyeti taraftaridir. Samimi ve yasal olmak sarti ile her fikre hürmet ederiz. Her kanaat bizce muhteremdir. Yalniz muhaliflerimizin
insafli olmasi lazimdir."
04. 12. 1923, Tercüman-i Hakikat Basmuharririne Demeç.

" Bütün dünya bilsin ki, benim için yandaslik vardir ; Cumhuriyet yandasligi, düsünsel ve toplumsal devrim yandasligi. Bu noktada yeni
Türkiye toplulugunda, bir bireyi bunun disinda düsünmek istemiyorum. "
(1924)

" Cumhuriyet, ahlâki erdeme dayali bir idaredir. Cumhuriyet erdemdir. Sultanlik korku ve tehdide dayali bir idaredir. Cumhuriyet erdemli ve
namuslu insanlar yetistirir. Sultanlik korkuya, tehdide dayali oldugu için korkak, alçak, sefil, rezil insanlar yetistirir. Aralarindaki fark bundan ibarettir."
14. 10. 1925, Izmir Kiz Ögretmen Okulunda Bir Konusma.

"Temeli büyük Tük milletinin ve onun kahraman evlatlardan meydana gelen büyük ordumuzun vicdaninda akil ve suurunda kurulmus
olan cumhuriyetimizin ve milletin ruhundan mülhem prensiplerimizin bir vücudun izalesi ile helaldar olabilecegi zehabinda bulunanlar, çok zayif
dimagli bedbahtlardir. "
19.06.1926, Anadolu Ajansina Demeç.
" Demokrasi ilkesinin en çagdas ve en akilci uygulamasini saglayan yönetim sekli Cumhuriyettir."
(1930)
"Cumhuriyet, yeni ve saglam esaslariyla, Türk Milletini emin ve saglam istikbâl yoluna koydugu kadar, asil fikirlerde ve ruhlarda yarattigi güvenlik
itibariyla, büsbütün yeni bir hayatin müjdeleyicisi olmustur."
01. 11. 1936, 5. Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.

CUMHURIYET HALK FIRKASI
" Halk Firkasi halkimiza siyasi terbiye vermek için bir mektep olacaktir"
07. 02. 1923, Balikesir'de Halkla Konusma.
" Halk Firkasi, memleket ve millet her türlü dayanaktan mahrum birakilarak felâkete atildigi ugursuz hengâmede bütün milleti kadrosu içine alarak
kuvvet ve kudret yapan, dis düsmanlarini kovan, iç düsmanlarini imha eden, halka hürriyet ve hâkimiyet temin eden kutsal bir cemiyettir. Halk
Firkasi hiçbir safsataya iltifat etmiyerek Türk Cumhuriyetini kuran inkilâpçi bir ruhun bütün memleketlerde ortaya çikmasi ve gerçeklesmesidir. Halk
Firkasi Türkiye'yi medeni âleme sokan ve orada yükseltmeyi taahhüt eden azimkâr bir firkadir"

16. 09. 1924, Trabzon'da Halk Partililerle Konusma.
" Bügün ülke yönetimi sorumlulugunu tasiyan heyet, bence ülkü ve amaç itibariyle, bütün milleti kapsayan ve unvani Halk Firkasi olan
Cumhuriyet Firkasidir. Bu firkanin esas ilkesi, memleket ve milletin gerçek kurtulus ve mutlulugunu temine çalismaktir ve amaca ulastiran yol bence
budur ve kararlastirilmistir. O da Cumhuriyeti takviye ve saglamlastirma ile beraber fikrî ve sosyal inkilâpta ve medeniyet ve aydinlanma yolunda
milletin azimkârane ve muvaffakiyetle yürümesini temine delâlettir"
20. 09. 1924, Samsunlularla Konusma.

"Baskanligini tasimakla iftihar ettigim Cumhuriyet Halk Firkasi, diger memleketlerde oldugu gibi alelâde sokak politikasi yapan bir firka
degildir. Hürmetle tekrar edecegim ki Halk Firkasi, Müdafaai Hukuk Cemiyeti gibi bütün milleti aydinlatma ve bütün millete kilavuzluk
vazifesiyle mükelleftir. Firkamiza âdi politikacilik atfedenler nankör insanlardir"
10. 10. 1925, Akhisar'da Bir Konusma

Ç
ÇALISMAK

" Ilk isimiz milleti çaliskan yapmaktir. "

Ocak 1923, Gazetecilere Yaptigi Konusma.
" Hiçbir seye ihtiyacimiz yok, yalniz bir seye ihtiyacimiz vardir ; çaliskan olmak. Sosyal hastaliklarimizi arastirirsak asil olarak bundan baska, bundan mühim
bir hastalik kesfedemeyiz. O halde ilk isimiz bu hastaligi esasli surette tedavi etmektir. Milleti çaliskan yapmaktir. Servet ve onun dogal sonucu olan refah
ve saadet yalniz ve ancak çaliskan insanlarin hakkidir. "
16. 01. 1923 , Istanbul Gazete Temsilcilerine.

" Çalismak vakti gelmis, artik çalismak lazim
Bilhassa gençler çalismalidir. "
11. 04. 1923, Vatan Muhabirine Verilen Demeç.
" Çalismak demek, bosuna yorulmak, terlemek degildir. Zamanin gereklerine göre bilim ve teknik ve her türlü uygar buluslardan azamî derecede istifade
etmek zorunludur. "
(1923)
" ...Gece gündüz zaten çalisiyorsunuz ; çalisiniz, hakikati bütün cihana tanitalim "
30. 08. 1925, Daday'da Bir Konusma.
" Kendiniz için degil millet için elbirligiyle çalisiniz . Çalismalarin en yüksegi budur.
(1935)

ÇIFTÇI
" Arkadaslar, dünyada zaferlerin iki vasitasi vardir. Biri kiliç, digeri sapan Hakiki zafer kiliçla degil, sapanla yapilandir. Milletleri vatanlarinda
yerlestirmenin, millete istikrar vermenin araci sapandir, sapan, kiliç gibi degildir. O kullanildikça kuvvetlenir Türk çiftçisi bir eliyle kilicini kullanirken,
diger elindeki sapani topraktan ayrilmadi. Eger milletimizin çogunlugu çiftçi olmasaydi, biz bugün dünya yüzünde bulunmayacaktik. "
16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konusma.

"... Çiftçi ve çoban bu millet için temel unsurdur. Gerçi, diger unsurlar bu temel unsur için lâzim ve faydalidir. Fakat hiçbir kuruntuya kapilmadan bilmeliyiz
ki o temel unsur olmazsa diger unsurlar da yoktur. "
16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konusma.

" Memleketimiz su iki seyin memleketidir : biri çiftçi, digeri asker. Biz çok iyi çiftçi ve çok iyi asker yetistiren bir milletiz. Iyi çiftçi yetistirdik :
çünkü topraklarimiz çoktur, iyi asker yetistirdik : Çünkü o topraklara kasteden düsmanlar fazladir. O topraklari sürenler, o topraklari koruyanlar hep
sizlersiniz"
18. 03. 1923, Tarsus'ta Çiftçilerle Konusma.

" Memleketimizde yapilmasi lâzim devletin, esas konusu çiftçiliktir. Tüketici yasamak iyi degildir, üretici olalim ! "
24. 08. 1925 ,Kastamonu'da Bir Konusma.
" ...Bir defa, memlekette topraksiz çiftçi birakilmamalidir. Bundan daha önemli olani ise, bir çiftçi ailesini geçindirebilen topragin, hiçbir sebep ve
suretle, bölünemez bir mahiyet almasi. Büyük çiftçi ve çiftlik sahiplerinin isletebilecekleri arazi genisligi, arazinin bulundugu memleket bölgelerinin
nüfus yogunluguna ve toprak verim derecesine göre sinirlandirmak lâzimdir"
01. 11. 1937, T.B.M.M. 5.Dönem 3. Toplanma Yilini Açarken.

ÇOCUK
" Küçük hanimlar, küçük beyler !
Sizler hepiniz gelecegin bir gülü, yildizi, bir bahtinin aydinligisiniz. Memleketi asil aydinliga gark edecek sizsiniz. Kendinizin ne kadar önemli, kiymetli
oldugunuzu düsünerek ona göre çalisiniz. Sizlerden çok seyler bekliyoruz ; kizlar, çocuklar ! "
17. 10. 1922, Bursa, Çocuklara.


D
DEMIRYOLLARI
" Türkiye hükûmetinin tesbit ettigi projeler dahilinde belirli zamanlar zarfinda vatanin bütün bölgeleri çelik raylarla birbirine baglanacaktir. Demiryollari
memleketin tüfekten, toptan daha mühim bir emniyet silâhidir. Demiryollarini kullanacak olan Türk milleti, kaynagindaki ilk sanatkârliginin, demirciligin
eserini tekrar göstemis olmakla iftihar edecektir. Demiryollari Türk milletinin refah ve medeniyet yollaridir. "
13. 02. 1931, Malatya'da Bir Konusma.
" Demiryolu yapmakta ilk milli tesebbüsün tatbikatina baslandigini bizzat görmek firsati, benim için cidden mesut bir tesadüftür. Memleketimizin asirlardan
beri yolsuz birakildigi ve bir demiryoluna olan ihtiyacin siddeti düsünülürse, bu hususta girisimci olanlari ne kadar takdir etmek ve onlara ne derece
yardimci olmak lâzim gelecegi pek güzel anlasilir"
21. 09. 1924, Özel Tesebbüsle Yapilan
Samsun-Çarsamba Demiryolunun Temel Atma Töreni.


" Medeniyetin bugünkü araçlarini hattâ bugünkü fikriyatini demiryolu haricinde yayginlastirabilmek zordur. Demiryolu refah ve uygarlik yoludur "
01. 11. 1924, T.B.M.M. 2. Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.

" Demiryollari bir ülkeyi medenîyet ve refah isiklariyla aydinlatan kutsal bir mesaledir. Cumhuriyetin ilk senelerinden beri, dikkatle, israrla üzerinde
durdugumuz demiryollari insaati siyaseti, hedeflerine ulasmak için durmadan basari ile tatbik olunmaktadir. "
01. 11. 1937, T.B.M.M. 5Dönem 3. Toplanma Yilini Açarken.

DEMOKRASI
" Artik bugün, demokrasi fikri, daima yükselen bir denizi andirmaktadir. 20. yüzyil, birçok baskici hükümetlerin, bu denizde boguldugunu görmüstür . "
(1930)

DENIZCI

" Deniz silâhlarina önem veriyoruz. Denizcilerimizin iyi silahli ve iyi talimli olarak hazirlanmalari büyük emelimizdir. "
01. 11. 1936, T.B.M.M. 5. Dönem 2. Toplanma Yilini Açarken.


DENIZCILIK

" En güzel cografî vaziyette ve üç tarafi denizlerle çevrili olan Türkiye ; endüstrisi, ticareti ve sporu ile, en ileri denizci millet yetistirmek kabiliyetindedir.
Bu kabiliyetten istifadeyi bilmeliyiz ; denizciligi, Türkün büyük millî ülküsü olarak düsünmeli ve onu az zamanda basarmaliyiz. "
01. 11. 1937,T.B.M.M. 5.Dönem 3. Toplanma Yilini Açarken.

DEVLETÇILIK

" Ekonomik siyasetimizin önemli amaçlarindan biri de genel çikarlarimizi dogrudan dogruya ilgilendirecek kurumlar ve ekonomik girisimleri malî ve
ilmî gücümüzün elverdigi ölçüde devletlestirmektir. Bu cümleden olarak, topraklarimizin altinda terk edilmis halde duran maden hazinelerini az zamanda
isleterek, milletimizin yararina açik bulundurabilmek de bu yöntem ile gerçeklesir "
01. 03. 1922, T.B.M.M. 3. Toplanma Yilini Açarken.

" Partimizin takip ettigi program, bir yönden tamamiyla demokratik, halkçi bir program olmakla beraber iktisadî açidan devletçidir. Bu itibarla
partimize dayanmakta olan cumhuriyet hükümetinin bütün açilardan vatandaslarin hayatiyla, istikbâliyle ve refahiyla ilgilenmesi dogaldir. Halkimiz huy
olarak devletçidir ki, her türlü ihtiyaci devletten istemeyi kendisinde bir hak görüyor "
27. 01. 1931, Izmir'de Firka Kongresinde Konusma.

DEVRIM YASASI
" Inkilâbin kanunu mevcut kanunlarin üstündedir. Bizi öldürmedikçe, bizim kafalarimizdaki akimi bogmadikça, basladigimiz inkilâp ve yenilik bir an
bile durmayacaktir. Bizden sonraki dönemlerde de böyle olacaktir. "
(1923)
" Uçurumun kenarinda yikik bir ülke Türlü düsmanlarla kanli bogusmalar Yillarca süren savas... Ondan sonra, içeride ve disarda saygi ile taninan
yeni vatan, yeni sosyete, yeni devlet ve bunlari basarmak için arasiz devrimlerIste Türk genel devriminin bir kisa deyimi. "
(1935)

DIS BORÇLAR
" Hükümetimizin her medenî devlet gibi dis borçlanmalar yapmasi geregi vardir. Su kadar ki, ödünç alinan yabanci paralarini simdiye kadar
Babiâli'nin yaptigi gibi ödemeye mecbur degilmisiz gibi, maksatsiz israf ve kullanma ile borçlarimizin yükünü artirarak mali bagimsizligimizi tehlikeye
atmaya kesinlikle karsiyiz. Biz memlekette, ilerlemeyi, üretimi, ve halkin refahini temin edecek, zenginlik kaynaklarimizi gelistirecek faydali
borçlanmalara taraftariz. "
01. 03. 1922, T.B.M.M. 3.Toplanma Yilini Açarken.

DIS POLITIKA
" Dis politika, iç teskilât ve iç politikaya, dayandirilmak mecburiyetindedir, yani iç teskilâtin tahammül edemeyecegi genislikte olmamalidir. Yoksa hayâlî
dis politikalar pesinde dolasanlar, dayanak noktalarini kaybederler "
17. 02. 1923, Izmir Iktisat Kongresini Açis Söylevi.
" Dis politika bir toplumun iç yapisi ile siki sikiya ilgilidir. Çünkü iç yapisina dayanmayan dis siyasetler daima mahkûm kalirlar "
23. 03. 1923, Afyonkarahisar Belediye Meclisi Üyeleriyle Konusma
" Disislerinde dürüst ve açik olan politikamiz baris fikrine dayanir .Milletlerarasi herhangi bir meselemizi baris yoluyla halletmeyi aramak bizim menfaat
ve anlayisimiza uyan bir yoldur. "
(1929)

DIKTATÖRLÜK
" Ben diktatör degilim. Benim kuvvetim oldugunu söylüyorlar ; evet bu dogrudur. Benim arzu edip de yapamayacagim hiçbir sey yoktur. Çünkü, ben zoraki
ve insafsizca hareket etmek bilmem. Bence diktatör, digerlerini iradesine boyun egdirendir. Ben, kalpleri kirarak degil, kalpleri kazanarak hükmetmek isterim. "
21. 06. 1935, Gladys Baker'e Verilen Demeç.

DIN
" ... Bizim dinimiz hiçbir vakit kadinlarin erkeklerden geri kalmasini talep etmemistir. Allah'in emrettigi sey, Müslüman erkegin ve Müslüman kadinin
beraber olarak bilim ve bilgi kazanmasidir "
31. 01. 1923, Izmir'de Halk ile Konusma.

" Bizim dinimiz en makul ve tabiî bir dindir. Ve ancak bundan dolayidir ki son din olmustur. Bir dinin tabiî olabilmesi için akla, fenne, ilme ve mantiga
uymasi lazimdir. Bizim dinimiz bunlara tamamen uygundur. "
31. 1. 1923 Izmir'de Halk ile Konusama.


" Insanlara feyz ruhu vermis olan dinimiz son dindir. Eksiksiz dindir. Çünkü dinimiz akla mantiga, hakikate tamamen uyuyor ve uygun düsüyor. "
07. 02. 1923, Balikesir'de Halka Konusma.

" Bizim dinimiz, milletimize degersiz, miskin ve asagi olmayi tavsiye etmez. Aksine Allah da Peygamber de insanlarin ve milletlerin deger ve serefini
korumalarini emrediyor. "
5. Subat 1923 Akhisar'da Konusma.

" Türk milleti daha dindar olmalidir, yani bütün sadeligi ile dindar olmalidir demek istiyorum. Dinime, bizzat hakikate nasil inaniyorsam, bunada öyle inaniyorum "
" Din bir vicdan meselesidir. Herkes vicdaninin emrine uymakta serbesttir. Biz dine saygi gösteririz. Düsünüse ve düsünceye muhalif degiliz. Biz sadece
din islerini, millet ve devlet isleriyle karistirmamaya çalisiyor, kaste ve fiile dayanan bagnaz hareketlerden sakiniyoruz. "
(1925)

DINSIZLIK

"Bence, dinsizim diyen mutlaka dindardir. Insanin dinsiz olmasinin imkâni yoktur "
Dinsiz kimse olmaz. Bu genelleme içinde su din veya bu din demek degildir. Tabiatiyla biz, içine girdigimiz dinin en çok isabetli ve çok olgun oldugunu
biliyoruz ve imanimiz da vardir "

02. 02. 1923, Izmir, Türkiye'nin Gelecegi Üzerine Konusma.

DONANMA

" Hudutlarinin mühim ve büyük kisimlari deniz olan Türk devletinin donanmasi da mühim ve büyük olmasi gerekir. O zaman Türk Cumhuriyeti daha gönlü
rahat ve emin olacaktir. "
(1924)

DÜSMAN
"Memleketimizde meydana gelen yeni durumun sonuçlarindan yabancilari ürküterek Avrupa'da aleyhimize bir fikir akimi ortaya çikarmak isteyenler
bizim düsmanlarimizdir "
02. 11. 1922, Le Petit Parisien Muhabirine Bursa'da Verilen Demeç .
" Düsmana merhamet acz ve zaaftir "
16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konusma.
" Biz kimsenin düsmani degiliz. Yalniz insanligin düsmani olanlarin düsmaniyiz. "
(1936)

E
ECNEBI
(Ecnebi düsmanligi )
" Ecnebi düsmanligi, noktasina gelince : Su bilinsin ki, biz ecnebilere karsi herhangi düsmanca bir his beslemedigimiz gibi onlarla samimi iliskilerde
bulunmak arzusundayiz. Türkler bütün medeni milletlerin dostlaridir. Ecnebiler memleketimize gelsinler ; bize zarar vermemek, hürriyetlerimize
güçlükler çikarmaya çalismamak sartiyla burada daima güleryüz göreceklerdir "
29. 10. 1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.

EFENDILER
" Efendiler ; bu hitap münasebetiyle ufak bir noktayi tekrar edeyim. " Efendiler " dedigim zaman baska yerde oldugu gibi burada da bunun karsiligi
Hanimefendiler ve Beyefendilerdir. "
28. 08. 1925, Inebolu'da Bir Konusma.

EGEMENLIK
" Egemenlik kayitsiz sartsiz milletindir. "
(20.01.1923)


EGITIM
" Egitim islerinde mutlaka basarili olmak gereklidir. Bir milletin hakîki kurtulusu ancak bu surette olur. "
(1922)

" Egitim ve ögretimde uygulanacak olan usûl, bilgiyi insan için fazla bir süs, bir zorbalik araci, yahut medenî bir zevkten ziyade maddî hayata uygun
olmayi saglayan uygulamali ve kullanilabilir bir araç haline getirmektir "
01. 03. 1923, T.B.M.M. 4. Toplanma Yilini Açarken.

EGITIM POLITIKASI
" Bizim takip edecegimiz siyasetin temeli evvelâ mevcut cehaleti ortadan kaldirmaktir. Ayrintiya girmekten sakinarak, bu fikrîmi birkaç kelime ile
açiklamak için diyebilirim ki, mutlaka bütün köylüye okumak, yazmak ve vatanini, milletini, dinini, dünyasini tanitacak kadar cografî, tarihî, dinî ve ahlâki
bilgiler vermek ve dört islemi ögretmek egitim programimizin ilk hedefidir. "
01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yilini Açarken.
" Erkek ve kiz çocuklarimizin, ayni surette bütün ögrenim derecelerindeki ögretim ve egitimlerinin uygulamali olmasi mühimdir. Memleket çocuklari, her
tahsil derecesinde ekonomik hayatta katkili, etkili ve muvaffak olacak surette donatilmalidir. Millî ahlâkimiz, medenî esaslarla ve her türlü fikirlerle artirilmal
ve takviye olunmalidir. Bu çok önemlidir; özellikle dikkatinizi çekerim. Korkutmaya dayali ahlâk, bir fazilet olmadiktan baska güvene de layik degildir. "
25. 08. 1924, Mualimler Birligi Kongresi Üyelerine.

EGITIM PROGRAMI

" Görülüyor ki, en mühim ve en verimli vazifelerimiz egitim isleridir. Egitim islerinde derhal muvaffak olmak lazimdir. Bir milletin gerçek kurtulusu, ancak
bu surette olur. Bu zaferin temini için hepimizin tekcan ve tekfikir olarak esasli bir program üzerinde çalismasi lazimdir. Bence bu programin esas noktalari
ikidir :
1. Sosyal hayatimizin ihtiyaçlarina uygun olmasi.
2. Çagdas gerekliliklere uygun olmasidir. "
27. 10. 1922, Bursa, Ögretmenlere Hitap.

EKONOMI
" Hiçbir medenî devlet yoktur ki, ordu ve donanmasindan önce ekonomisini düsünmüs olmasin. "
(1924)
" Ekonomik kalkinma; Türkiye'nin; hür bagimsiz, daima daha kuvvetli, daima daha refahli Türkiye idealinin, bel kemigidir "
01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3. Toplanma Yilini Açarken.

ENDÜSTRI
" Her yeni endüstri eseri, muhitine refah ve medeniyet ve bütün memlekete mutluluk ve kuvvet vermektedir "
01. 11. 1936, T.B.M.M., 5. Dönem, 2. Toplanma Yilini Açarken.

" Endüstrilesmek, en büyük millî dâvalarimiz arasinda yer almaktadir. Çalismasi ve yasamasi için ekonomik elemanlari memleketimizde mevcut olan
büyük, küçük her çesit sanayii kuracagiz ve isletecegiz "
01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3.Toplanma Yilini Açarken.

ERMENI MESELESI
" Ermeni meselesi denilen ve Ermeni milletinin gerçek çikarlarindan çok dünya kapitalistlerinin ekonomik çikarlarina göre halledilmek istenen mesele,
Kars Antlasmasiyla en dogru çözüm seklini buldu. Asirlardan beri dostane yasayan iki çaliskan halkin dostluk baglari memnuniyetle tekrar kuruldu. "
01. 03. 1922, T.B.M.M., 3.Toplanma Yilini Açarken.

ESIR
" Türkiye, esir olarak mahvolmaktansa, son nefesine kadar mücadele ve savas vermeye azmetmistir "
25. 12. 1922, Le Journal Muhabiri Paul Herriot'ya Çankaya'da Verilen Beyanat.
" Milletlerin esareti üzerine kurulmus kurumlar her tarafta yikilmaya mahkûmdurlar "
30. 08. 1924, Dumlupinar'da Konusma.

" Türk esaret kabul etmeyen bir millettir, Türk milleti esir olmamistir "
14. 10. 1925, Izmir'de Ileri Gelen Memurlarla Bir Konusma.

EV
" Türk'e ev ve bark olan her yer sagligin, temizligin, güzelligin, modern kültürün örnegi olacaktir. "
01. 11. 1935, 5. Dönem, 1. Toplanma Yilini Açarken.

F
FIKIR
" Fikirler, manasiz, mantiksiz safsatalarla dolu olursa, o fikirler hastaliklidir "
27. 10. 1922, Bursa, Ögretmenlere.

FRANSIZ INKILABI
" Inkilâplar içinde en verimli ve en faydali ve en hakli olmak açisindan ve bütün insanliga hakimiyete sahip olma fikrini vermek itibariyla fevkalâde mühim
olani budur…"
01. 12. 1921, T.B.M.M.

" Fransizlar , Büyük ihtilâli gerçeklestirmek için tam bir asir çalismislardir "
19. 01. 1923, Anadolu Ajansi.
" Fransiz ihtilâli bütün cihana hürriyet fikrini yaymistir ve bu fikrin hâlen esas ve kaynagi bulunmaktadir "
08. 03. 1928, Le Matin Gazetesi Muhabirine Demeç.

FRANSIZ MEKTEPLERI
" Fransiz mektepleri, Türk milletine büyük hizmetler etmistir. Fakat, bazen yabanci mekteplerinin görev sinirlarini astigini, rollerinden çiktiklarini, bilim
disi propaganda gayeleri takip ettiklerini ve bunun için halkimizin Türk olmayan unsurlarina dayandiklarini gördük. "
29. 10. 1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.
" Fransiz mekteplerinin çogunlugu rahipler ve hemsireler tarafindan idare edilmektedir. Su halde, meslekî bir mahiyeti vardir. Bundan dolayi, dinî bir
propaganda da bulunduklarindan endise edebiliriz. Bununla birlikte, istiyoruz ki mektepleriniz kalsin. Fakat, Türkiye'de bizim mekteplerimizin bile
sahip olmadiklari ayricaliga, yabanci mekteplerinin sahip olmasi kabul olamaz "
29. 10. 1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.

G
GAYRIMÜSLIMLER

" Memleketimizde yasayan gayrimüslim unsurlarin basina ne gelmis ise, kendilerinin yabanci entrikalarina kapilarak ve ayricaliklarini kötüye kullanarak vahsi
bir sekilde takip ettikleri ayrilma siyaseti neticesidir. "
28. 12. 1919, Ankara Ilerigelenleriyle Bir Konusma.

( Ermeni, Asurî ve Geldanîler namina hareket ettiklerini iddia edenler tarafindan ortaya atilan millî yurt meselesini sözkonusu ederek bunun tarafimizdan
dikkate bile alinmayacagini ve Musevilerin memleketimizde hakikî bir vatandas gibi yasadiklarini ve bundan sonra da ayni samimiyet ve istirahatle yasayabileceklerini söylemistir. )
22. 01. 1923, Bursa Sark Sinemasinda Halkla Konusma.

GAZETE
" Gazeteler mevcut olan kanunlar içerisinde hürdür. Ancak bunun disinda çiktiklari zaman takibe ugrarlar. Gazeteler kanunun ve genel menfaatlerin
aksine islemlere sahit ve bilgi sahibi olduklari zaman gerekli yayinlarda bulunmalidirlar. "
15. 01. 1923, Eskisehir'de Halka Yapilan Konusma.

GENÇLIK
" Bütün ümidim gençliktedir. "
(1919)

" Muhterem gençler, hayat mücadeleden ibarettir. Bundan dolayi hayatta yalniz iki sey vardir.Galip olmak, maglûp olmak. Size Türk gençligine terk ettigimiz
ve biraktigimiz vicdanî emanet, yalniz ve daima galip olmaktir ve eminim daima galip olacaksiniz "
18. 03. 1923, Tarsus'da Gençlere Konusma.

" Gençler ! Cesaretimizi kuvvetlendiren ve devam ettiren sizsiniz. Siz almakta oldugunuz terbiye ve irfan ile, insanlik meziyetinin, vatan sevgisinin, fikir
hürriyetinin en kiymetli örnegi olacaksiniz. Ey yükselen yeni nesil! Gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk ; onu yükseltecek ve devam ettirecek sizsiniz. "
30. 08. 1924, Dumlupinar'da Konusma.

"Gençligi yetistiriniz. Onlara ilim ve irfanin müspet fikirlerini veriniz. Gelecegin aydinligina onlarla kavusacaksiniz. "
(1927)

" Ey Türk Gençligi ! Birinci vazifen, Türk Istiklâlini, Türk Cumhuriyetini ilelebet muhafaza ve müdafaa etmektir. Mevcudiyetinin ve istikbâlinin yegâne
temeli budur. Bu temel senin en kiymetli hazinendir "
1927 , Gençlige Hitabesi.

" Gençligin çaliskan, duyarli ve milliyetçi yetismesi esas dileklerimizdendir. Gençlik her türlü faaliyetlerinde Cumhuriyet kanunlarina ve Cumhuriyet kuvvetlerinin
usül ve kurallarina uymaya da dikkatli olmalidir. "
(1933)


" Sizler, yani yeni Türkiye'nin genç evlâtlari, yorulsaniz dahi beni takip edeceksiniz. Dinlenmemek üzere, yürümeye karar verenler asla ve asla
yorulmazlar. Türk gençligi gayeye, bizim yükselme idealimize durmadan, yorulmadan yürüyecektir. Biz de bunu görmekle bahtiyar olacagiz "
26.03.1937, Ankara'da Tahsilde Bulunan Bursali Gençlerin Tertib Ettikleri Uludag Gecesinde Söylenmistir.

" Gençler! benim gelecekteki emellerimi gerçeklestirmeyi üstlenen gençler ! Bir gün memleketi sizin gibi beni anlamis bir gençlige birakacagimdan dolayi
çok memnum ve mesudum. "
(1937)

GERILLÂ TESKILÂTI
" Küçük küçük birliklerin basinda subay bulundurmakla vücuda getirilen teskilât, küçük harp teskilâtidir…(gerillâ) denilen küçük harp teskilatidir.
Cümlenizin hatirindadir ki; Heyet-i Ictimaiye'nin muharebe hususundaki bakis açisini burada izah ederken demistim ki; uzun zaman muharebe etmek ve
bütün milletin savasma hislerini daima zinde tutabilmek için gerilla teskilati yapacagiz "
12. 07. 1920, T.B.M.M.

GÜMRÜK
" Gümrüklere gelince; bunda, tesisata, çalisma usullerine ve kanunî mevzular bakimindan gerekli iyilestirme tedbirlerine hiz verilmesi gerekmektedir. "
01. 11. 1937, T.B.M.M., 5.Dönem, 3.Toplanma Yilini Açarken.

GÜZEL SAN'ATLAR
" Yüksek bir insan cemiyeti olan Türk milletinin tarihî bir vasfi da, güzel sanatlari sevmek ve onda yükselmektir. Bunun içindir ki, milletimizin
yüksek karakterini, yorulmaz çaliskanligini, dogal zekâsini, ilme bagliligini, güzel sanatlara sevgisini, millî birlik duygusunu sürekli ve her türlü vasita ve
tedbirlerle besleyerek gelistirmek millî ülkümüzdür. "
29. 10. 1933, Ankara Onuncu Yil Söylevi.
" Güzel sanatlarin hepsinde, ulus gençliginin ne türlü ilerletilmesini istediginizi bilirim. Bu, yapilmaktadir. Ancak burada en çabuk, en önde götürülmesi
gerekli olan Türk musikisidir "
01. 11. 1934, T.B.M.M., 4. Dönem, 4. Toplanma Yilini Açarken.
" Güzel sanatlarin her subesi için Kamutayin gösterecegi alâka ve emek, milletin insanî ve medenî hayati ve çaliskanlik veriminin artmasi için çok tesirlidir. "
01. 11. 1936, T.B.M.M., 5. Dönem, 2. Toplanma Yilini Açarken.

" Güzel sanatlarda basari büyük inkilâplarin basarili oldugunun en kesin delilidir. Bunda basari kazanamayan milletlere ne yaziktir. Onlar, bütün
basarilarina ragmen uygarlik alaninda yüksek insanlik sifatiyla taninmaktan daima mahrum kalacaklardir. "
(1936)

H
(HAKIKAT) GERÇEK

" Meseleleri hâdiselere göre degil, aslinda oldugu gibi ele almak lâzimdir. "

(1924)

" Hakikati konusmaktan korkmayiniz "

(1926)

" Vaziyeti muhakeme ederken ve tedbir düsünürken aci olsa da, hakikati görmekten bir an geri kalmamak lâzimdir. Kendimizi ve birbirimizi aldatmak için
lüzum ve mecburiyet yoktur. "

(1927)

" Çok söz, uzun söz bir sey için söylenir: Hakikati anlamayanlari hakikate getirmek için "

9/10. 08. 1928, Istanbul Sarayburnu Parki, TürkYazi Inkilâbi Hakkinda Konusma.

HAKIMIYET

" Korku üzerine hâkimiyet kurulamaz. Toplara dayanan hâkimiyet sürekli olmaz. Böyle bir hâkimiyet ve hatta diktatörlük, ancak ihtilal ortaminda geçici
bir zaman için lazim olur"

30. 11. 1929, Vossische Zeitung Muhabirine Demeç.


HALIFE

"Istanbul'da saltanat ve zevklerinin, çikarlarinin devam ettirilmesini düsmanlarin anavatanimizi istila etmek emellerine uydurmakta, onlarla isbirligi
yapmakta, düsman devletlerin her istegine boyun egmekte asla tereddüt göstermeyen, vicdanlari sizlamayan, milletimizin hür ve müstakil yasama azmini kirma
için hainane tesebbüslerden çekinmeyen sultan ve halifelerin artik bu vatanda asla yeri yoktur ve olamaz. "

26. 08. 1925, Inebolu'da Bir Konusma.

HALK

HALKÇILIK

" Bizim görüsümüz-ki halkçiliktir - kuvvetin, kudretin, egemenligin, yönetimin dogrudan dogruya halka verilmesidir, halkin elinde bulundurulmasidir. "

17. 07. 1920, T.B.M.M.

" Zannederim bugün ki varligimizin asil niteligi, milletin genel egilimlerini ispat etmistir, o da halkçiliktir ve halk hükûmetidir. Hükümetlerin halkin eline geçmesidir "

17 .07. 1920, T.B.M.M.

" Halkçilik, toplumsal düzenin çalismasina, hukukuna dayandirmak isteyen bir sosyal sistemdir. Efendiler biz bu hakkimizi korumak, istiklâlimizi
emin bulundurabilmek için genel kurulumuzca, milli kurulumuzca bizi mahvetmek isteyen emperyalizme karsi ve bizi yutmak isteyen kapitalizme karsi
milletçe savasmayi gerekli gören bir yolu takip eden insanlariz. "

(1921)

" Iç siyasetimiz de ilkemiz olan halkçilik, yani milletin bizzat kendi gelecegine sahip olmasi esasi anayasamiz ile tesbit edilmistir. "

(1921)

" Halkçilik teskilâti en ufak daireye kadar yayginlastirildigi takdirde sonucun daha büyük ve verimli olacagina süphe yoktur. Memleket ve milletin
içinde bulundugu zorluklari ve harp halini de düsünürsek meclisin çalismalarinin sonucu ve oradaki basarisini takdir etmemek mümkün degildir. "

10. 01. 1922, Vakit Basyazari Ahmet Emin Ile Mülâkat.

HALK DEVLETI
" Türkiye devleti bir halk devletidir, halkin devletidir. Mazideki kuruluslar ise bir sahis devleti idi, sahislarin devleti idi. "

13. 08. 1923, T.B.M.M., 2. Toplanma Yilini Açarken.

HALK HÜKÜMETI

" Bizim hükûmetimiz demokratik bir hükûmet degildir, sosyalist bir hükûmet degildir ve hakikaten kitaplarda mevcut olan hükûmetlerin, bilimsel
yapilari itibariyla hiçbirine benzemeyen bir hükûmettir. Fakat millî hakimiyeti, millî iradeyi tecellî ettiren tek hükûmettir, bu mahiyette bir hükûmettir!
Sosyoloji noktasindan bizim hükûmetimizi, ifade etmek lâzim gelirse, halk hükûmeti deriz. "

01. 12. 1921, T.B.M.M.

" Surasi unutulmamali ki, bu idare tarzi, bir bolsevik sistemi degildir. Çünkü, biz ne Bolsevikiz, ne de Komünist ; ne biri, ne digeri olamayiz. Çünkü, biz
milliyetçi ve dinimize hürmetkâriz. özetle, bizim hükümet seklimiz, tam bir demokrat hükûmettir. Ve dilimizde bu hükümet, " halk hükûmeti " diye anilir. "

02. 11. 1922, Le Petit Parisien Muhabirine Demeç.

HALK IDARESI

" Milletimizin bugünki idaresi, hakiki mahiyeti ile bir halk idaresidir. Ve bu idare tarzi, esasi mesveret (danisma) olan Sûra idaresinden baska bir sey
degildir "

03. 01. 1922, General Frunse'nin Ziyafetinde.

" Herhalde halkimizi idare ile yakindan ilgilendirmek, yani idareyi dogrudan dogruya halkin eline verebilecek bir idare seklini tesis etmek hem milli
hakimiyetin hakiki olarak temsili ve hem de bu sayede halkin benligini anlamasi itibariyla gerekli idi. Iste bu düsüncelerin, bu arastirmalarin ilhami olarak
proje yapilmisti "

10. 01. 1922, Vakit Basyazari Ahmet Emin Ile Mülâkat.

HALK TESKILATI

" Teskilat bastan sona kadar halk teskilati olacaktir. Genel idareyi halkin eline verecegiz. Bu toplumda hak sahibi olmak, herkesin gayretli olmasi
esasina dayanacaktir. Millet hak sahibi olmak için çalisacaktir. "

10. 01. 1922, Vakit Basyazari Ahmet Emin Ile Mülâkat.


HARB

" Her zamandan daha ziyade inaniyorum ki, harp pahali bir istir. Harbin sürükledigi facialar ve dehsetten üzgünüm. Fakat harp etmeden elimizdeki
silahlari biraktigimiz zaman tamamen harap olacagimizi da biliyorum. "

Agustos 1921, Associated Muhabirine Demeç.

" Derhal su veya bu sebepler için milleti harbe sürüklemek taraftari degilim. Harp zorunlu ve hayati olmali. Hakiki kanaatim sudur: milleti harbe
götürünce vicdanimda azap duyamamaliyim. Öldürecegiz diyenlere karsi ölmeyecegiz diye harbe girebiliriz. Ama millet hayati tehlikeye düsmeyince, harp
bir cinayettir. "

16. 03. 1923, Adana Çiftçileriyle Konusma.

" Bir harp oyunu yapmak suretiyle, vatanin ve milletin yüksek menfaatlerinin müdafaasini beraber göz önünde bulunduracagiz. Bu çalismamizda son
senelerin basarilarla dolu muharebelerinin, meydan muharebelerinin, cumhuriyet ordusuna ve onun kiymetli komuta heyetine kazandirdigi tecrübelerin
sonucunu inceleyecegiz. Dünyanin fen ve sanatta en son gelismelerini göz önünde bulunduracagiz "

15. 02. 1924, Izmir, Ordu Ileri Gelenleri Ile Konusma.

" Harp, muharebe, nihayet meydan muharebesi yalniz karsi karsiya gelen iki ordunun çarpismasi degildir. Milletlerin çarpismasidir. Meydan
muharebesi milletlerin bütün mevcudiyetleriyle, ilim ve fen sahasindaki seviyeleriyle, ahlaklariyla, harslariyla, hulâsa bütün maddi ve mânevi kudret ve faziletleri
ve her türlü vasitalariyla çarpistigi bir imtihan sahasidir. Bu sahada, çarpisan milletlerin hakiki kuvvet ve kiymetleri ölçülür "

30. 08. 1924, Dumlupinar'da Konusma.

" Eger harp bir bomba patlamasi gibi birdenbire çikarsa milletler, harbe engel olmak için, silâhli mukavemetlerini ve mâlî kuvvetlerini saldirgana
karsi birlestirmekte tereddüt etmemelidirler. En hizli ve en etkili tedbir, muhtemel bir saldirgana, saldirinin yanina kâr kalmayacagini açikça anlatacak
uluslararasi teskilatin kurulmasidir. "

21. 06. 1935, Gladys Baker'a Demeç

HARP SANAYII

" Bilhassa harp sanayii ve fabrikalarinin çalismasini özel bir takdir ile anmayi bir borç bilirim. Bu son sene içinde bu fabrikalarin eksikleri kademe
kademe tamamlanmistir. Bugün her türlü ihtiyacin üretimi mümkün hale gelmistir. Yeni kurulan mermi ve fisek fabrikalarinda bol miktarda topçu ve
piyade caphanesinin ve bombasinin hazirlanmasi ve üretiminde basari saglanmistir. "

01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yilini Açarken.

" Azim ve imanimiz önünde yikilarak silâh, mühimmat ve araçlarini savas meydaninda terke mecbur olan Yunan ordusunun biraktiklarindan istifade
olunarak degisik merkezlerde yeni ve yedek silâh ve cephane depolarimiz ve fabrikalarimiz kurulmustur. Bu genislikte kurulan ve gün geçtikçe daha
çok genisleyen ve mükemmellesen askerî kurumlara lâzim olan fenni beyinler yetistirilmesi için de hazirliklarda bulunulmaktadir. "


01. 03. 1923, T.B.M.M., 4. Toplanma Yilini Açarken.

" Harp sanayii tesisatimizi, daha ziyade gelismesi ve genislemesi için alinan tebirlere devam edilmeli ve endüstrilesme mesaimizde de ordu ihtiyaci ayrica
göz önünde tutulmalidir. "

01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3.Toplanma Yilini Açarken.

" Bundan sonrasi için, bütün uçaklarimizin ve motorlarinin memleketimizde yapilmasi ve hava harp sanayimizin de, bu esasa göre gelistirilmesi gerekir.
Hava kuvvetlerinin kazandigi önemi göz önünde tutarak, bu çalismayi plânlastirmak ve bu konuyu lâyik oldugu önemle milletin nazarinda canli tutmak lâzimdir. "

01. 11. 1937, T.B.M.M., 5. Dönem, 3.Toplanma Yilini Açarken

HARF INKILABI

" Çok isler yapilmistir, ama bugün yapmaya mecbur oldugumuz son degil, ancak çok lüzumlu bir is daha vardir. Yeni Türk harflerini çabuk
ögrenmelidir. Vatandasa kadina, erkege, hamala, sandalciya ögretiniz. Bunu vatanseverlik ve milliyetseverlik vazifesi biliniz "

9/10. 08. 1928, Yeni Yazi Inkilabi Hakkinda.

" Bizim uyumlu, zengin dilimiz yeni Türk harfleriyle kendini gösterecektir; Asirlardan beri kafalarimizi demir çerçeve içinde bulundurarak, anlasilmayan
ve anlayamadigimiz isaretlerden kendimizi kurtarmak, bunu anlamak mecburiyetindesiniz "

9/10. 08. 1928, Istanbul Sarayburnu Parki, Türk Yazi Inkilâbi Hakkinda Konusma.

" Az zaman sonra, yeni Türk harfleriyle, gözler kamastirici Türk manevî ilerlemesinin ulasabilecegi güç ve sayginin uluslararasi düzeyini gözlerimi
kapayarak simdiden o kadar parlak görüyorum ki, bu manzara beni kendimden geçiriyor. "

23. 08. 1928,Anadolu Ajansi Muhabirine Demeç.

".Büyük milletimizin bir kat daha gelismesini ve yükselmesini temin edecek olan yazi inkilâbi... "

16. 09. 1928,Istanbul , Belediye Baskanina Demeç.

" Meclisinizin en büyük eseri olan Türk harfleri, memleketin genel hayatina tamamen uygulanmistir. Ilk zorluklar, milletin fikir kuvveti ve medeniyete
olan sevgisi sayesinde kolaylikla yenilmistir "

01. 11. 1929, T.B.M.M., 3. Dönem, 3. Toplanma Yilini Açarken.
HARITA DAIRESI

" Milli Savunma Bakanligi'nda faaliyete baslayan harita dairesi ordunum bütün harita ihtiyacini karsilamaya muvaffak olmustur. Bundan sonraki çalisma
ile memleketin daha mükemmel haritalarini hazirlayacaktir "

01. 03. 1922, T.B.M.M., 3. Toplanma Yilini Açarken.

HATIP

"hutbeyi îrat eden hatiptir. Yani söz söyleyen demektir "

07. 02. 1923, Balikesir'de Halkla Konusma.

HAVACI

" Havacilarimiz, bütün ordu ve donanmamiz gibi vatani korumaya yetenekli kahramanlardir. Büyük millet, bu soylu evlâtlariyla kendini mutlu sayabilir. "

01. 11. 1935, T.B.M.M., 5. Dönem, 1. Toplanma Yilini Açarken


HAVACILIK

" Bizim dünyamiz - bilirsiniz - topraktan, sudan ve havadan unulmustur. Hayatin da, esas unsurlari, bunlar degil midir? Bu unsurlardan birinin eksikligi,
yalniz eksikligi degil, sadece bozuklugu, hayati imkansiz kilar. Hayati, hele ulusal hayati seven, onu korumak isteyen; yurdunun topraklarina, denizlerine
oldugu gibi, havasina da ilgisini, hergün biraz daha çogaltilmalidir. "

03. 05. 1935, Havacilik Hakkinda Konusma.

" Türk çocugu; Her iste oldugu gibi, havacilikta da, en yüksek düzeyde, gökte, seni bekleyen yerini, az zamanda, dolduracaksin. Bundan, gerçek
dostlarimiz sevinecek, Türk ulusu mutlu olacaktir. "

03. 05. 1935, Havacilik Hakkinda Konusma.

HAYAT

" Hayat mücadeleden ibaretlir. Bundan dolayi hayatta yalniz iki sey vardir. Galip olmak, maglup olmak. "

18. 03. 1923, Tarsus'da Gençlerle Konusma.


Havacilikla ilgili konusmasinin aynisi
" Bizim dünyamiz - bilirsiniz - topraktan, sudan ve havadan unulmustur . Hayatin da, esas unsurlari, bunlar degil midir ? "

03. 05. 1935, Havacilik Hakkinda Konusma.

" Hayatta tam zevk ve saadet, ancak gelecek nesillerin serefi, varligi, saadeti için çalismakta bulunabilir "

17. 03. 1937, Ankara Palas. Romanya Disisleri Bakani Antonescu Ile Konusma

HILAFET

" Hilâfeti muhafaza edecegiz. Su sartla ki, Büyük Millet Meclisi ve millet, hilâfetin dayanacagi bir mesnet ve kuvvet olacaktir. "

02. 11. 1922, Bursa, Le Petit Parisien Muhabirine Demeç.

" Esasen bu mesele yalniz Türkiye'ye ait olmayip bütün islâm alemini ilgilendiren bir meseledir. "

02. 11. 1922, Bursa, Le Petit Parisien Muhabirine Demeç.

" Bütün Islâm aleminin gerçek kurtulusuna kadar varligini korumayi görev bildigimiz hilâfet makami Türkiye Devleti'nin ne istiklâli, ne idaresi ve ne
de hakimiyeti ile zitlik teskil etmez. Bu makam ve bu makamda oturan kisinin varligi, sebebiyet verilmedikçe sakincalarin kaynagi olarak düsünülemez.
Fakat surasi kesinlikte bilinmelidir ki, herhangi bir makam ve sahis tarafindan bu sakinca doguruldugu gün orada teori biter, pratik ve uygulama baslar. "

18. 01. 1923, Izmit Halki Ile Konusma.

" Bu makami Türkiye milletinin hakimiyetini ihlâl edecek bir makam diye anlamak dogru degildir. Bugün halife olan kisinin bizim ile beraber ayni
gerçekleri takdir buyurdugunu zannederim. Ancak bir sakinca ortaya çikarsa yalniz bu makama atfetmek lazim gelmez. Bunu yapmak için her seyden
önce, fikirlerini seriat görünümüne sokan bazi cahiller, menfaatperestler ve dalkavuklar ortaya çikabilir. Bunlarin yapacagi telkinleri ve mahiyetini evvelden
taniyip ona göre gerekli hazirligi yapmak her ferdin ve milletin görevidir "

18. 01. 1923, Izmit Halki Ile Konusma.

" Bütün Islâm milletleri üzerinde yüce ruhî görevini ifa eden halife fikri, gerçeklerden degil, kitaplardan çikmis bir fikirdir "

29. 10. 1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.

" Tarihimizin en mesut devresi hükümdarlarimizin halife olmadiklari zamandir. Bir Türk padisahi, her nasilsa hilafeti kendine maletmek için nüfuzunu,
itiyadini, servetini kullandi. Bu sirf bir tesadüf eseridir. Peygamberimiz ögrencilerine dünya milletlerine Islâmiyeti kabul ettirmelerini emretti, Bu milletlerin
hükûmeti basina geçmelerini emretmedi. Peygamberin zihninden asla böyle bir fikir geçmemistir. Hilafet demek, idare, hükûmet demektir. Hakikaten
vazifesini yapmak, bütün Müslüman milletlerini idare etmek isteyen bir halife, buna nasil muvaffak olur? Itiraf ederim ki, bu kosullar içinde beni halife tayin
etseler, derhal istifami verirdim. "

29. 10. 1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.

" Hilafetle beraber Türkiye'de mevcut olan Ortodoks ve Ermeni kiliseleri, patrikhaneleri ve Musevi hahamhanelerinin ortadan kaldirilmasi lazimdir. Hilafet ve
bu muhtelif patrikhaneler asirlardan beri ruhani yetkilerinin sinirlari disinda çok büyük ayricaliklar aldilar. Halkin anlayisina dayanarak bahsedilen hukuk disi
ayricaliklar ile cumhuriyet idaresinin uygulanmasi mümkün degildir"

04. 05. 1924, New York Herald Tribune Muhabirine Demeç.

" Hilâfet, geçmisin bir rüyasi olup, zamanimiz da varlik nedeni yoktu"

25. 11. 1924, Matin Gazetesi Yazari Madam Titaniya'ya Demeç.

HOCA

" Her sarikliyi hoca sanmayin, hoca olmak sarikla degil, dimagladir. "

16. 03. 1923, Adana Esnaflariyle Konusma.


HUKUK INKILÂBI

" Büsbütün yeni kanunlar vücuda getirerek hukukî esaslari temelinden degistirmek tesebbüsündeyiz. Ve yeni hukukî esaslar ile alfabesinden tahsile baslayacak
bir yeni hukuk neslini yetistirmek için bu kurumlari açiyoruz. Bütün bu uygulamalardaki dayanagimiz milletin anlayis, kabiliyeti ve kesin arzusudur.
Bu tesebbüslerde arkadaslarimiz, yeni hukuku, bizimle beraber, bahsettigim mahiyette anlatmis olan güzide hukukçularimizdir. "

05. 11. 1925, Ankara Hukuk Fakültesinin Açilisinda Yapilan Konusma.

HUTBE

" Efendiler, hutbe demek insanlara hitap etmek, yani söz söylemek demektir. Hutbenin mânasi budur "

07.02.1923, Balikesir'de Halkla Konusma.

" Hutbe okuyan kisilerin siyasî, sosyal ve medenî gelismeleri her gün takip etmeleri zaruridir. Bunlar bilinmedigi takdirde halka yanlis telkinat verilmis
olur. Bundan dolayi hutbeler tamamen Türkçe ve zamanin sartlarina uygun olmalidir"

07.02.1923, Balikesir'de Halkla Konusma.

" Hutbeden maksat ahalinin aydinlatilmasi ve yol gösterilmesidir, baska birsey degildir. Yüz, iki yüz, hatta bin sene evvelki hutbeleri okumak, insanlari
cehalet ve gaflet içinde birakmak demektir. Hutbe okuyan kisilerin herhalde halkin kullandigi dille görüsmesi uygundur "

07.02.1923, Balikesir'de Halkla Konusma.

HÜKÜMET

" Hükümetin iki hedefi vardir. Biri milletin korunmasi, ikincisi milletin refahini temin etmek"

16.03.1923, Adana Ilerigelenleriyle Konusma.

" Milletlerden ibaret olan toplumlar, birer hükümet teskili mecburiyetindedirler. Ama bu mecburiyet toplumun kendini muhafaza etmesi içindir
Hükümetlerin kurulus gayesi, kavrami, bundan ibarettir "

23.03.1923, Afyonkarahisar Beledîye Meclisi Üyeleriyle Konusma.

HÜRRIYET

" Hürriyet olmayan bir memlekette ölüm ve çöküs vardir. Her ilerlemenin ve kurtulusun anasi Hürriyet'tir. "

1906, Vatan ve Hürriyet Cemiyetinin Selanik Subesini Kurarken.

" Hürriyet ve istiklâl benim karakterimdir. Ben milletimin ve büyük atalarim en kiymetli mirasindan olan istiklâl aski ile yaratilmis bir adamim .
Çocuklugumdan bugüne kadar ailevi, hususi ve resmi hayatimin her safhasini taniyanlarca bu askim bilinmektedir. Bence bir millette serefin, haysiyetin,
namusun ve insanligin var olmasi ve devam etmesi, mutlak o milletin hürriyet ve istiklâline sahip olmasiyla mümkündür. Ben sahsen bu saydigim niteliklere
çok önem veririm ve bu niteliklerin kendimde varligini iddia edebilmek için, milletimin de ayni nitelikler ile donanmis olmasini sart ve esas bilirim"

22.04.1921, Hakimiyet-i Milliye.


" Eger bazen ihtiyatkar hareket ediyorsak, asiri ölçüde süpheli davraniyorsak, bize çok pahaliya malolan hürriyetimizi kaybetmek
hususundaki korkumuzdandir. Bu hürriyetin bir küçük kismini sakat etmektense, hepsini birden feda etmeyi tercih ederiz. "

29.10.1923, Fransiz Muhabiri Maurice Pernot'ya Demeç.



I

IRK

" Efendiler, bir memleketin, bir memleket halkinin düsmandan zarar görmesi acidir. Fakat, kendi irkindan büyük tanidigi ve baslarinda tasidigi
insanlardan vefasizlik, felaket görmesi ondan daha acidir. Bu kalp ve vicdanlar için unutulmaz bir yaradir. "

11.09.1924, Bursalilarla Konusma.


" Diyarbakirli, Vanli, Erzurumlu, Trabzonlu, Istanbullu, Trakyali ve Makedonyali hep bir irkin evlatlari, hep ayni cevherin damarlaridir. "

04.10.1932, Dolmabahçe Sarayi, " Diyaribekir "
Gazetesinin Sahibine Demeç.

I
IKTISAT

" Ekonomisi zayif bir millet fakirlik ve yoksulluktan kurtulamaz; toplumsal ve siyasi felâketlerden yakasini kurtaramaz. "
(1924)

ILERLEME

" Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki, fennin gerektirdigi seyleri yapmaz, itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur. "
(1923)

ILIM VE FEN

" Ilim ve fen nerede ise oradan alacagiz ve her millet ferdinin kafasina koyacagiz. Ilim ve fen için kayit ve sart yoktur. "

27.10.1922, Bursa Ögretmenlerine.

" Memleketimizin en ileri, en hos, en güzel yerlerini üç buçuk sene kirli ayaklariyla çigneyen düsmani maglup eden zaferin sirri nerededir bilir
misiniz ? Ordularin sevk ve idaresinde ilim ve fen esaslarini rehber almaktir. Milletimizi yetistirmek için asil olan mekteplerimizin, üniversitelerimizin
kurulusunda ayni yolu takip edecegiz. Evet, milletimizin, siyasi, sosyal hayatinda, milletimizin fikri terbiyesinde de rehberimiz ilim ve fen olacaktir"

27.10.1922, Bursa Ögretmenlerine.

" Bundan sonra pek mühim zaferlere kavusacagiz. Fakat bu süngü zaferi degil, iktisat ve ilim ve kültür zaferleri olacaktir "

25/26.01.1923, Alasehir'de Halka Konusma.

" Dünyada hersey için, medeniyet için, hayat için, basari için, en hakiki mürsit bilimdir, fendir. Ilim ve fennin haricinde yol gösterici aramak gaflettir, cehalettir, delalettir."
22.09.1924, Samsun Ögretmenleriyle Konusma.

" Türk milletinin yürümekte oldugu ilerleme ve medeniyet yolunda elinde ve kafasinda tuttugu mesale, pozitif ilimdir. "

29.10.1933, Onuncu Yil Nutku.

ILK TAHSIL

" Ilk tahsilin yayilmasi için, sade ve pratik tedbirler almak yolundayiz. Ilk tahsilde hedefimiz, bunun umumi olmasini bir an evvel tahakkuk ettirmektir.
Bu neticeye varmak, ancak, sürekli tedbir almakla ve onu metodik olarak uygulamakla mümkün olabilir. Milletin baslica bir isi olarak, bu konuda israr
etmeyi gerekli görüyorum"

01.11.1936, T.B.M.M., 5.Dönem, 2.Toplanma Yilini Açarken.

INHISAR (Tekel)

" Inhisarlar konusunda özen gösterilmesi gereken esas, bu kurumlarin mali monopol, ticari tesekkül ve millî valörizasyon kurumu karakterinin dikkatle telifidir. "

01.11.1937, T.B.M.M., 5.Dönem, 3.Toplanma Yilini Açarken.

INKILÂP

" Kan ile yapilan inkilâplar daha saglam olur, kansiz inkilâplar ebedilestirilemez. Fakat biz inkilâba ulasmak için lüzumu kadar kan döktük. Bu
kanlarimiz, yalniz muhabere meydanlarinda degil, ayni zamanda memleketin dahilinde de döküldü. Biliyorsunuz ki Hendek'te, Bolu'da, Konya'da,
Yozgat'ta vesair memleketlerimizde bir çok isyanlar meydana geldi. Ve bunlarin hepsi bastirildi. Temenni ederim ki, bu dökülen kanlar yeterli olsun ve
bundan fazla kan dökülmesin "

22.01.1923, Bursa Sark Sinemasinda Halkla
Konusma.

" Arkadaslar ; inkilâbimiz Türkiye'nin asirlar için saadetini garanti etmistir. Bize düsen onu idrak ve takdir ederek çalismaktir. "

11.09.1924, Bursalilarla Konusma.

" Efendiler, vatanin birligini, hürriyet ve istiklâlini temin eden milletimizi Cumhuriyet idaresine kavusturan inkilâbimiz; iktisadi refah ve saadetimizi,
medeniyet aleminde lâyik oldugumuz yeri de temin edecektir "

16.09.1924, Trabzonlularla Konusma.

" Bu inkilâp, kelimenin ilk anda ima ettigi ihtilâl anlamindan baska, ondan daha genis bir degisimi ifade etmektedir. Bugünkü devletimizin sekli, asirlardan
beri gelen eski sekilleri bertaraf eden, en gelismis tarz olmustur. "

05.11.1925, Ankara Hukuk Fakültesinin Açilisinda.

" Türk milleti çok büyük olaylarla isbat etti ki, yenilikçi ve inkilâpçi bir millettir. Son senelerden önceki devirlerde de milletimiz yenilesme yollari
üzerinde yürümeye, sosyal inkilâba tesebbüs etmemis degildir. Fakat hakiki faydalar görülemedi. Bunun sebebini arastirdiniz mi ? Bu sebep ise
esasindan, temelinden baslanmamis olmasidir. "

30.08.1925, Kastamonu'da Ikinci Konusma.


" Yaptigimiz ve yapmakta oldugumuz inkilâplarin amaci, Türkiye Cumhuriyeti halkini tamamen çagdas ve bütün mana ve biçimiyle uygar bir toplum
haline getirmektir. Inkilâplarimizin asil gayesi budur "

30.08.1925, Kastamonu'da, 2. Konusma.

INSAN

" Insanlar; âdetlerini, ahlâklarini, hislerini, egilimlerini, hattâ fikirlerini gelistirme ve terbiyede, içinde yetistigi toplumun genel egiliminden kurtulamazlar "

18.06.1922, Claude Farrere'in Mustafa Kemal'i Ziyaret
Etmek Üzere Izmit'e Gelisinde.

" Insanlar daima yüksek, soylu ve kutsal hedeflere yürümelidirler "

27.06.1926, Gazetecilere Verdigi Demeç.


" Insanligin hepsini bir vücut ve bir milleti bunun bir organi saymak gerekir. Bir vücudun parmaginin ucundaki acidan diger bütün organlar etkilenir. "

(1937)

" Insanlari mesut edecegim diye onlari birbirine bogazlatmak insanliktan uzak ve son derece üzülünecek bir sistemdir. "
(1937)

IRTICA

" Hayat felsefesinin garip bir tecellisidir ki, her faydali ve her yeni seye karsi mutlaka bir kuvvet çikar. Buna bizim dilimizde (Irtica) derler. Iste bu
irticanin imhasi için gerekli tedbirleri evvelden almis olmak lazimdir "